Newyddion Ymchwil

Ymchwil ar gefnogaeth wledig i wleidyddiaeth aflonyddgar yn ennill grant Ewropeaidd sylweddol

Bydd y berthynas rhwng anfodlonrwydd etholwyr mewn ardaloedd gwledig a chefnogaeth i symudiadau gwleidyddol aflonyddgar yn Ewrop a’r Unol Daleithiau, yn destun astudiaeth o bwys gan athro o Brifysgol Aberystwyth, yn sgil dyfarnu grant uchel ei fri.

Darllen erthygl

Prosiect adfer tir mawn i daclo newid hinsawdd yn dechrau ym Mhrifysgol Aberystwyth

Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi cychwyn ar brosiect i adfer tir mawn fel rhan o ymdrech i dynnu nwyon tŷ gwydr o’r atmosffer.

Darllen erthygl

Mwy o achosion llys ar-lein yn bosib yn dilyn profiad Covid - adroddiad

Gellid cynnal rhagor o achosion llys ar-lein er mwyn eu gwneud yn fwy hygyrch ac effeithlon, yn ôl adroddiad newydd a gyhoeddwyd gan academyddion Aberystwyth sy'n edrych ar y gyfundrefn gyfiawnder yn ystod y pandemig. 

Darllen erthygl

Cadeirydd Newydd Genomeg Cnydau ym Mhrifysgol Aberystwyth

Mae’r Athro Gancho Slavov wedi’i benodi’n Gadeirydd Genomeg Cnydau Germinal yn Athrofa’r Gwyddorau Biolegol, Amgylcheddol a Gwledig (IBERS) ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Gallai pori alpacaod helpu taclo newid hinsawdd - ymchwil

Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn ymchwilio a allai pori alpacaod ochr yn ochr ag anifeiliaid eraill helpu ffermwyr i fynd i’r afael â newid hinsawdd. 

Darllen erthygl

Anrhydeddu’r parasitolegydd arloesol Gwendolen Rees ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod

Ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod 2023 (ddydd Mercher 8 Mawrth), mae Prifysgol Aberystwyth wedi cyhoeddi ei bod yn ailenwi un o’i phrif adeiladau academaidd i anrhydeddu’r Gymraes gyntaf i gael ei hethol yn Gymrawd y Gymdeithas Frenhinol (FRS).

Darllen erthygl

Anrhydeddu’r parasitolegydd arloesol Gwendolen Rees ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod

Ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod 2023 (ddydd Mercher 8 Mawrth), mae Prifysgol Aberystwyth wedi cyhoeddi ei bod yn ailenwi un o’i phrif adeiladau academaidd i anrhydeddu’r Gymraes gyntaf i gael ei hethol yn Gymrawd y Gymdeithas Frenhinol (FRS).

Darllen erthygl

Academydd o Aberystwyth yn datblygu ap i bobl sy’n dysgu Sbaeneg

Mae academydd entrepreneuraidd o Aberystwyth wedi cael cymorth ariannol a mentora i ddatblygu ap newydd ar gyfer dysgu Sbaeneg.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth yn sefydlu Uned Beirianneg Newydd

Mae Prifysgol Aberystwyth yn sefydlu Uned Beirianneg newydd i gyflwyno addysgu ac ymchwil o’r radd flaenaf, ac arfogi myfyrwyr â’r sgiliau i ddarparu atebion arloesol ar gyfer y dyfodol.

Darllen erthygl

Arbenigwyr yn trafod Iechyd Cyfunol ym Mhrifysgol Aberystwyth

Wrth i’r byd fynd i’r afael â chanlyniadau pandemig Covid-19 a phryderon ynghylch yr achosion presennol o Ffliw Adar a’r modd y mae wedi heintio mamaliaid, bu academyddion ac arbenigwyr blaenllaw o bob rhan o Gymru ym Mhrifysgol Aberystwyth ddydd Gwener 17 Chwefror 2023 i drafod eu syniadau ar Iechyd Cyfunol yng Nghymru.

Darllen erthygl

Cerbydau hunan-yrru i'w profi mewn cyfleuster newydd ym Mhrifysgol Aberystwyth

Bydd ffermio annibynnol, gwasanaethau danfon y filltir olaf a cherbydau hunan-yrru oddi ar y ffordd yn cael eu profi mewn prawf robotig graddfa fawr newydd ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Adnoddau dementia enillwyr Dragon’s Den yng nghanolfan nyrsio Prifysgol Aberystwyth

Mae un o enillwyr cystadleuaeth Dragon’s Den wedi gosod adnoddau ar gyfer addysgu myfyrwyr nyrsio am ddementia fel rhan o Ganolfan Gofal Iechyd newydd Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Gallai athrawon iaith ddefnyddio nofelau graffeg yn hytrach na thraethodau wrth asesu myfyrwyr

Gellid defnyddio clownio, dramâu radio a nofelau graffeg i asesu myfyrwyr sy’n dysgu ieithoedd, yn ôl gwaith sy’n cael ei arwain gan Brifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Map byd-eang newydd o fywyd y tu mewn i'r Ddaear yn datgelu glo llawn bacteria

Mae glo yn syndod o gyfoethog mewn bacteria yn ôl atlas cyntaf y byd o fioamrywiaeth ficrobaidd yn ddwfn o dan wyneb y Ddaear, a gafodd ei ddatblygu gan academyddion ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Cyfle i ffermwyr ddefnyddio planhigyn cynhenid i droi gwastraff yn borthiant

Gallai ffermwyr ddefnyddio planhigyn cynhenid i Gymru i droi gwastraff amaeth yn borthiant ar gyfer da byw fel rhan o brosiect ymchwil Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Mae angen i lywodraethau “newid yn sylweddol” y modd maen nhw’n delio â’r argyfwng bioamrywiaeth, dywed ymchwilydd

Dyw llywodraethau ddim yn gwneud digon i flaenoriaethu bioamrywiaeth o ran eu polisïau gwyrdd, yn ôl academydd o Brifysgol Aberystwyth wrth siarad yn COP15 yng Nghanada.

Darllen erthygl

Atal chwyn rhag gwenwyno da byw’r byd - darganfyddiad ymchwil rhyngwladol

Mae ymchwilwyr yn Aberystwyth wedi gwneud darganfyddiadau pwysig wrth geisio datblygu dull i atal chwyn rhag gwenwyno da byw ar draws y byd.

Darllen erthygl

Ceirch a ffa Aberystwyth ar y fwydlen wedi argymhelliad i’r diwydiant

Mae mathau o geirch a gafodd eu bridio ym Mhrifysgol Aberystwyth yn fwy tebygol o fod ar y fwydlen, wedi iddynt gael eu hargymell i ffermwyr gan fwrdd diwydiant y llywodraeth. 

Darllen erthygl

Canolfan ymchwil newydd y Brifysgol i fynd i’r afael â heriau trafnidiaeth

Cafodd canolfan ymchwil newydd yn edrych ar yr heriau trafnidiaeth sy’n wynebu cymdeithas ei lansio’n swyddogol ym Mhrifysgol Aberystwyth heddiw (Dydd Iau 1 Rhagfyr) gan Ddirprwy Gweinidog Newid Hinsawdd Llywodraeth Cymru, Lee Waters AS.

Darllen erthygl

Ap newydd i wella’r gefnogaeth i oroeswyr masnachu pobl a chaethwasiaeth

Bydd prosiect newydd yn yr Brifysgol yn canolbwyntio ar wella’r gefnogaeth i oroeswyr masnachu pobl a chaethwasiaeth. 

Darllen erthygl

Gallai cwsmeriaid a chynhyrchwyr elwa o gynllun seren i raddio ansawdd bwyta cig, medd ymchwilwyr

Mae adroddiad terfynol prosiect ymchwil pedair blynedd dan arweiniad Prifysgol Aberystwyth yn argymell cyflwyno system raddio ar gyfer cig eidion ar draws y Deyrnas Unedig er mwyn sicrhau ansawdd bwyta cig eidion gwarantedig a chyson i ddefnyddwyr.

Darllen erthygl

Mwy o bori gan anifeiliaid yn bygwth ecosystemau mewn hinsawdd gynhesach

Gall pori anifeiliaid mewn ardaloedd cynnes a sych o’r byd niweidio ecosystemau ond fod yn hwb iddyn nhw mewn sychdiroedd oerach, yn enwedig pan fo gwahanol rywogaethau’n bwydo gyda’i gilydd, yn ôl ymchwil newydd.

Darllen erthygl

Cyn Archesgob Caergaint yn brif siaradwr digwyddiad lansio Canolfan Ddeialog y Brifysgol

Rôl deialog wrth greu dyfodol gwell fydd testun sgwrs agored rhwng cyn Archesgob Caergaint yr Athro Rowan Williams a’r prifardd ac ysgolhaig yr Athro Mererid Hopwood.

Darllen erthygl

Gwyddonwyr yn rhybuddio y gallai dros gan mil tunnell o ficrobau ddianc o rewlifoedd sy’n dadmer

Gallai mwy na chan mil tunnell o ficrobau, gan gynnwys rhai sydd o bosib yn niweidiol a rhai llesol, gael eu rhyddhau wrth i rewlifoedd y byd ddadmer, mae academyddion o Brifysgol Aberystwyth wedi rhybuddio. 

Darllen erthygl

Cnwd Aberystwyth sy’n gwrthsefyll sychder i helpu ffermwyr Affrica

Mae disgwyl i gnwd a ddatblygwyd gan Brifysgol Aberystwyth helpu ffermwyr o Affrica gyflenwi bwyd yn wyneb newid hinsawdd.

Darllen erthygl

Academydd o Aberystwyth yn helpu i wella reslo ym Mhrydain

Mae darlithydd Theori ac Ymarfer Ffilm o Brifysgol Aberystwyth yn cyfrannu tuag at 'god ymarfer gwell' ar gyfer reslo ym Mhrydain.

Darllen erthygl

Partneriaeth newydd gyda Siapan yn rhoi hwb i ymchwil newid hinsawdd ym Mhrifysgol Aberystwyth

Mae Prifysgol Aberystwyth wedi llofnodi partneriaeth newydd gyda phrifysgol o Siapan gan roi hwb i’w hymchwil newid hinsawdd.

Darllen erthygl

Meddylwyr blaenllaw i annerch gŵyl ymchwil Prifysgol Aberystwyth

Bydd cyn Archesgob Caergaint Dr Rowan Williams a Phennaeth BBC Radio 1 Aled Haydn Jones ymysg y cyfranwyr yng Ngŵyl Ymchwil Prifysgol Aberystwyth yn ddiweddarach y mis hwn.

Darllen erthygl

Academyddion o Aberystwyth yn mapio cwymp ‘cyflym’ llen iâ enfawr

Diflannodd llen iâ a fu ar un adeg yn gorchuddio Prydain ac Iwerddon gyfan yn gyflymach nag a dybiwyd o’r blaen, yn ôl ymchwil Prifysgol Aberystwyth. 

Darllen erthygl

Cam ymlaen i gynlluniau ar gyfer canolfan sbectrwm a pharc busnes gwyrdd

Mae Prifysgol Aberystwyth wedi croesawu’r newyddion bod dau brosiect blaenllaw wedi cael sêl bendith i symud ymlaen i ail gymal Bargen Twf Canolbarth Cymru, sy’n werth miliynau o bunnoedd.

Darllen erthygl

Ymchwilio effaith chwalu ysgafellau iâ yr Antarctig

Mae ymchwilwyr o Brifysgol Aberystwyth yn ymweld â’r Antarctig er mwyn ymchwilio i’r ffordd mae ysgafellau iâ yn chwalu a’r effaith bosibl ar y cynnydd yn lefel y môr.

Darllen erthygl

Canolfan ymchwil newydd ym maes llenyddiaeth a hanes meddygaeth yng Nghymru

Mae academyddion ym Mhrifysgol Aberystwyth yn cydweithio â Llyfrgell Genedlaethol Cymru i sefydlu Canolfan Ymchwil newydd a fydd yn elwa ar gasgliad cyfoethog ac amrywiol y Llyfrgell o weithiau printiedig yn ymwneud â meddygaeth ac iechyd yng Nghymru.

Darllen erthygl

Becws o Gymru yn edrych i fanteisio ar ymchwil gyda chacennau maethlon

Mae cwmni pobi o ogledd Cymru yn edrych i ehangu ystod eu cynnyrch gyda chacennau mwy maethlon sy’n cynnwys powdr madarch iach, diolch i gymorth ymchwilwyr Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Canfod heintiau mewn anifeiliaid gyda deallusrwydd artiffisial

Mae gwyddonwyr wedi datblygu dull cyflymach o ganfod parasitiaid mewn da byw gan ddefnyddio deallusrwydd artiffisial.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth yn lansio Canolfan Deallusrwydd Artiffisial i archwilio technoleg bwysicaf y ddegawd

Mae Prifysgol Aberystwyth wedi lansio canolfan newydd i astudio deallusrwydd artiffisial mewn ymateb i dechnoleg sy'n cyflwyno rhai o'r cyfleoedd mwyaf y degawd hwn i weddnewid cymdeithas.

Darllen erthygl

Academydd o Aberystwyth yn bwrw goleuni ar ofnau’r nos yn ei chyfrol gyntaf "ryfeddol"

Mae llyfr newydd rhyfeddol gan academydd o Aberystwyth yn edrych ar ein credoau difyr, rhyfedd weithiau, am anhwylderau cysgu.

Darllen erthygl

Rhodd hael i ariannu ymchwil ar Gwenallt a datblygiad y gyfraith yn yr Hen Goleg

Mae ymchwil i waith y bardd Gwenallt a chynllun i ddatblygu Ystafell y Gyfraith a Llys Dadlau newydd fel rhan o gynllun uchelgeisiol i drawsnewid yr Hen Goleg wedi derbyn hwb ariannol sylweddol.

Darllen erthygl

Sychder eithafol a sbardunodd trawsnewid diwylliannol ac esblygiad dynol

Mae ymchwil newydd yn dangos bod sychder eithafol a barodd ddegau o filoedd o flynyddoedd wedi chwarae rhan hollbwysig yn esblygiad dynol, drwy orfodi Homo sapiens i ddatblygu'r diwylliant a'r offer i ymdopi.

Darllen erthygl

Prosiect Prifysgol Aberystwyth yn cefnogi cymunedau mewn gwrthdaro byd-eang

Mae dysgu gan dyfwyr coffi brodorol sy’n eu hamddiffyn eu hunain rhag trais arfog yng Ngholombia yn rhan o un o’r prosiectau ymchwil newydd a gyllidir gan rwydwaith rhyngwladol dan arweiniad y Brifysgol.

Darllen erthygl

Dysgu o rannau eraill y DG i ddiogelu ffermydd Cymru rhag TB – cynhadledd yn Aberystwyth

Mae dysgu o’r arfer bioddiogelwch gorau yn y Deyrnas Gyfunol yn allweddol er mwyn atal twbercwlosis rhag lledaenu yng Nghymru, yn ôl arbenigwr blaenllaw a fydd yn siarad mewn cynhadledd yn Aberystwyth. 

Darllen erthygl

Y myfyrwyr nyrsio cyntaf yn dechrau ym Mhrifysgol Aberystwyth

Bydd myfyrwyr nyrsio cyntaf erioed Prifysgol Aberystwyth yn dechrau ar eu hastudiaethau heddiw.

Darllen erthygl

Gallai iaith fyd-eang newydd ar gyfer newidiadau tir esbonio colled ecosystemau

Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi cyd-ddatblygu iaith gyffredinol i ddisgrifio byd sy’n newid, a allai helpu i ddatgelu’r hyn sy’n achosi colli ecosystemau a difrod amgylcheddol.

Darllen erthygl

Profi ffyrdd newydd o olrhain dietau pobl er lles iechyd y cyhoedd

Bydd ymchwilwyr yn dechrau profi technegau, gan gynnwys camerâu gwisgadwy a phrofion wrin a gwaed, mewn ymdrech i fesur arferion bwyta’r Deyrnas Gyfunol yn fwy cywir a gwella iechyd y cyhoedd.

Darllen erthygl

Cysylltiad posibl rhwng morfilod peilot yn mynd yn sownd ar draethau a ‘tharfu ar y teulu’ yn ôl ymchwil newydd

Mae’n bosibl bod cysylltiad rhwng morfilod peilot yn mynd yn sownd ar raddfa fawr ac amharu ar eu grwpiau teulu yn ôl ymchwil newydd.

Darllen erthygl

Prosiect ymchwil biomas i daclo newid hinsawdd yn derbyn buddsoddiad o £2m

Bydd gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth yn gallu cyflymu’r broses o fridio miscanthus, y glaswellt ynni lluosflwydd, fel rhan o becyn gwerth £37 miliwn gan lywodraeth y DU i hybu cynhyrchiant biomas.

Darllen erthygl

Pennaeth newydd Adran Gwyddorau Bywyd Aberystwyth

Mae’r Athro Iain Barber wedi’i benodi’n Bennaeth newydd Adran Gwyddorau Bywyd Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Nid yw trafod ‘colled ddysgu’ yn sgil y pandemig yn ddefnyddiol nac yn gywir – cyflwyniad yn yr Eisteddfod

Yn groes i’r 'golled ddysgu' y cyfeirir ati’n aml, mae llawer o ddisgyblion ysgol Cymru wedi elwa o wahanol brofiadau dysgu wrth iddynt addasu i'r newid i ddysgu ar-lein yn ystod pandemig COVID-19, yn ôl ymchwil y bu academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn rhan ohoni.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth yn dathlu effaith eithriadol ei hymchwil

Mae gwella gofal lliniarol a mynediad at gyfiawnder i’r rhai sy’n dioddef cam-drin domestig yn ddau o blith pedwar o brosiectau ymchwil sydd wedi ennill gwobrau am eu heffaith yn y Deyrnas Unedig a thramor.

Darllen erthygl

Penodi academydd Aberystwyth yn gadeirydd grŵp dileu TB y llywodraeth

Mae’r Athro Glyn Hewinson o Brifysgol Aberystwyth wedi ei benodi’n gadeirydd Grŵp Cynghori Technegol newydd ar Dwbercwlosis (TB) gwartheg Llywodraeth Cymru.

Darllen erthygl

Harneisio grym theatr i ymchwilio i effaith cyfieithu ar y pryd ar achosion llys

Mae academyddion o'r Brifysgol, sy'n ystyried dylanwad cyfieithu ar y pryd ar achosion llys, wedi mabwysiadu offeryn ymchwil mewn prosiect sy’n cyfuno’r theatr a'r gyfraith mewn modd arloesol.

Darllen erthygl