Llinell Amser

1918

Yn fuan wedi Cadoediad 1918 cafodd cyngor Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth lythyr gan David Davies o Landinam a’i chwiorydd Miss Gwendoline Davies a Miss Margaret Davies. Roedd y llythyr yn hysbysu’r cyngor bod y teulu Davies yn fodlon cyfrannu swm o £20,000 fel gwaddol ar gyfer cadair yn Aberystwyth ‘er cof am fyfyrwyr ein Prifysgol a gwympodd er mwyn astudio problemau cysylltiedig y gyfraith a gwleidyddiaeth, moeseg ac economeg, sy’n codi yn sgil Cynghrair arfaethedig y Cenhedloedd ac er mwyn sicrhau gwell dealltwriaeth o wareiddiad ar wahân i’n hun ni’.

1919

Sefydlwyd yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol – y gyntaf o’i bath yn y byd – yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Deiliad cyntaf Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol oedd Alfred Zimern. Dim ond dau aelod o staff oedd gan yr Adran, sef Zimern a’i gyd-ddarlithydd Sydney Herbert.

1922

Daeth Charles Kingsley Webster yn ail ddeiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Ac yntau’n frodor o Lerpwl a raddiodd o Goleg y Brenin, Caergrawnt, cafodd ei benodi i’r Gadair Hanes Modern ym Mhrifysgol Lerpwl yn 1914. Ef fu deiliad Cadair Wilson hyd 1932, ac yna daeth yn ddeiliad cyntaf Cadair Stevenson mewn Hanes Rhyngwladol yn Ysgol Economeg Llundain. Bu Webster ar staff dirprwyaeth Prydain i Gynhadledd Heddwch Paris yn 1919 ac roedd hefyd yn bresennol yng Nghynhadledd San Francisco yn 1945, pan sefydlwyd y Cenhedloedd Unedig. Cafodd ei urddo’n farchog yn 1946 a bu’n Llywydd yr Academi Brydeinig rhwng 1955 ac 1958.

1932

Penodwyd Jerome Davis Greene yn drydydd deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth.Ac yntau’n ddyn busnes Americanaidd a anwyd yn Japan, cafodd sawl swydd nodedig yn ystod ei yrfa Roedd yn Ysgrifennydd i’r Gorfforaeth, Prifysgol Harvard (1905-1910 a 1934-1943); yn Gyd-Ysgrifennydd y Pwyllgor Iawndaliadau yng Nghynhadledd Heddwch Paris; yn Gadeirydd Sefydliad Cysylltiadau Môr Tawel y Cyngor Americanaidd ac yn Ymddiriedolwr i Sefydliad Brookings yn Washington (1928-1945).

1936

Daeth E.H. Carr yn bedwerydd deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Ac yntau, yn nes ymlaen yn ei yrfa, wedi dod yn Sofietolegydd uchel ei barch ac yn ysgolhaig ym maes cysylltiadau rhyngwladol, Aberystwyth oedd swydd academaidd gyntaf Carr wedi gyrfa lwyddiannus yn y gwasanaeth diplomyddol. Yn ystod ei gyfnod yn Aberystwyth yr ysgrifennodd Carr ei gyfrol enwocaf, o bosibl, sef The Twenty Years Crisis, a gyhoeddwyd yn 1939. Fe’i hystyrir yn glasur ym maes damcaniaeth cysylltiadau rhyngwladol, ac yn un o’r testunau realaidd modern cyntaf, ac roedd y syniadau a bleidiodd yn ei waith yn gwbl anghymharus ag eiddo sefydlydd ei gadair, David Davies. Gadawodd Carr yr Adran yn fuan wedi’r rhyfel yn 1947, a mynd i ddarlithio i Brifysgol Rhydychen, lle cyhoeddodd glasur arall, ym maes hanesyddiaeth y tro hwn, sef What is History?

1950

Daeth P.A. Reynolds yn bumed deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Wedi cwblhau ei wasanaeth yn y rhyfel (1940-1946) fel Uwchgapten, bu Reynolds yn darlithio yn Ysgol Economeg Llundain am bedair blynedd. Yn ogystal â bod yn ddeiliad Cadair Wilson, roedd Reynolds yn Is-Brifathro’r Brifysgol rhwng 1961 ac 1963. Wedi gadael Aberystwyth daeth yn Athro Gwleidyddiaeth (1964-1979) ac yn Is-Ganghellor (1979-1985) ym Mhrifysgol Caerhirfryn.

1956

Dyfarnodd yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol ei Ph.D. gyntaf i fenyw, sef Elizabeth Joan Parr.

1957

Cynigiwyd cynlluniau Gradd Anrhydedd Cyfun mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol am y tro cyntaf. Hyd hynny, dim ond modiwlau ar gyfer myfyrwyr oedd yn astudio pynciau eraill yr oedd yr Adran yn eu cynnig.

1962

Penodwyd John C. Garnett yn ddarlithydd cyntaf y DU mewn Astudiaethau Strategol, a hynny’n cyd-fynd â statws arloesol Aberystwyth ym maes Gwleidyddiaeth Ryngwladol. Bum mlynedd yn unig yn ddiweddarach, cyflwynodd yr Adran radd Meistr arbennig yn y pwnc.  

1963

Graddiodd y garfan gyntaf o fyfyrwyr o Goleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth â Gradd Anrhydedd Sengl mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol.

1964

Symudodd yr Adran o'i gartref wreiddiol ar lan y môr (ger Yr Hen Goleg) i adeilad Llandinam ar gampws Penglais.

Daeth Lawrence W. Martin yn chweched deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Astudiodd Martin am ei radd gyntaf yng Ngholeg Crist, Caergrawnt, cyn croesi’r Iwerydd er mwyn astudio am ei PhD ym Mhrifysgol Iâl. Bu mewn swyddi yn Iâl, Sefydliad Technoleg Massachusetts a Phrifysgol John Hopkins cyn cael ei benodi i Gadair Wilson. Wedi iddo adael yr Adran yn 1968 aeth yn ei flaen i fod yn Athro Astudiaethau Rhyfel yng Ngholeg y Brenin, Llundain (1968-1977), yn Is-Ganghellor Prifysgol Newcastle (1978-1990) ac yn Gyfarwyddwr y Sefydliad Brenhinol Materion Rhyngwladol (1991-1997). Cafodd ei urddo’n farchog yn 1994.

1965

Cynhaliodd yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol ei Gemau Argyfwng cyntaf, agwedd unigryw ar astudio yn Aberystwyth a digwyddiad a gynhelir hyd y dydd heddiw.

1969

Daeth Trevor E. Evans yn seithfed deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Cafodd Evans ei addysg yng Ngholeg Balliol, Rhydychen a Phrifysgol Hamburg. Ymunodd â’r Swyddfa Dramor yn 1937 ac wedi dros ddeng mlynedd ar hugain o wasanaeth parhaus, fwy na heb, yn y Dwyrain Canol, cafodd ei benodi’n Llysgennad Ei Mawrhydi i Algiers, Damascus a Baghdad yn olynol. Gadawodd y gwasanaeth diplomyddol yn 1969 pan gafodd ei benodi i Gadair Wilson, a bu’n ddeiliad y Gadair honno hyd iddo farw’n sydyn ym mis Ebrill 1974.

Dathlodd yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol ei hanner can mlwyddiant. Nodwyd y digwyddiad â chynhadledd nodedig yn Neuadd Gregynog, cartref hynafiaid David Davies, gyda rhai o academyddion blaenllaw maes astudio gwleidyddiaeth ryngwladol yn bresennol, gan gynnwys: Hans J. Morgenthau, E.H. Carr, Syr Harry Hinsley, Charles Manning a Syr Herbert Butterfield. Cafodd y trafodaethau a gynhaliwyd yng Ngregynog eu cyhoeddi’n ddiweddarach yn The Aberystwyth Papers: International Politics 1919-1969

 ‌

 ‌

1974

1981

1991

1994

1995

1996

RAE 1996: Sgoriodd yr adran 5 yn Ymarfer Asesu Ymchwil y DU 1996 ac mae'n gorwedd 5ed yn gyfartal yn y 10 asesiad uwch ar draws 39 o adrannau Gwleidyddiaeth ac Astudiaethau Rhyngwladol y DU.

1997

Sefydlwyd Sefydliad Gwleidyddiaeth Cymru gan yr Adran. Cydnabyddir yn eang fod y Sefydliad yn un digymar o safbwynt astudio gwleidyddiaeth Cymru, ac fe’i cydnabyddir yn rhyngwladol fel canolfan ymchwil bwysig ar ranbartholdeb gwleidyddol a chenedlaetholdeb islaw lefel y wladwriaeth. 

1999

Cafodd cadeirydd EH Carr ei urddo. Mae'r Gadair yn cydnabod ysgolheictod rhagorol mewn cysylltiadau rhyngwladol.

Ken Booth yw deiliad cyntaf y gadair EH Carr ac yn dod yn Bennaeth yr Adran.

Ian Clark yn cael ei ethol yn Gymrawd yr Academi Brydeinig.

2000

Daeth Andrew Linklater yn ddegfed deiliad Cadair Woodrow Wilson mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Cafodd Linklater ei addysg ym Mhrifysgol Rhydychen, Prifysgol Aberdeen ac Ysgol Economeg Llundain. Cyn cyrraedd Aberystwyth bu’n dysgu ym Mhrifysgol Tasmania, Prifysgol Monash a Phrifysgol Keele. Mae’n debyg mai gwaith pwysicaf Linklater hyd yma yw ei gyfrol o 1998 The Transformation of the Political Community a ddisgrifiwyd gan ei gyd-academyddion Steve Smith a Chris Brown fel un o’r llyfrau pwysicaf am ddamcaniaeth ryngwladol i’w gyhoeddi yn ystod y degawd hwn.

2001

RAE 2001: Mae'r adran yn sgorio 5 * yn Ymarfer Asesu Ymchwil y DU 2001 ac yn gorwedd yn y 5 uchaf o ran asesiadau ymhlith 75 uned Gwleidyddiaeth ac addysg ryngwladol ar draws y DU

Mae trafodaethau yn dechrau am 'cartref newydd i Interpol' (fel yr ymgyrch cyfalaf brand).

Derbyniodd Ian Clark Cymrodoriaeth Ymchwil Leverhulme Mawr yn 2001, ar gyfer y cyfnod 2002-4. Teitl y prosiect oedd 'Cyfreithlondeb Rhyngwladol', a'r canlyniad oedd cyhoeddi Cyfreithlondeb mewn Cymdeithas Ryngwladol (Gwasg Prifysgol Rhydychen, 2005).

2002

Symudwyd Sefydliad Coffa David Davies o Lundain i Aberystwyth. Sefydlwyd y Sefydliad Coffa yn 1951 er mwyn coffáu gwaith yr Arglwydd Davies i hybu trefn fyd-eang fwy cyfiawn drwy gyfrwng cydweithio, cyfraith a threfniadaeth ryngwladol. Yn 2002, penderfynwyd y byddai’r Sefydliad Coffa yn dychwelyd adref i gartref gweledigaeth David, sef yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol yn Aberystwyth. Mae’r Sefydliad yn cynnal darlith flynyddol, seminarau amrywiol a thrafodaethau bord gron, ac yn gwneud gwaith ymchwil i agweddau amrywiol ar Wleidyddiaeth Ryngwladol.

2003

Derbyniodd yr Athro Colin McInnes (gyda'r Athro Kelley Lee o Ysgol Llundain Hylendid a Meddygaeth Drofannol [LSHTM])  grant gan Ymddiriedolaeth Nuffield i archwilio'r berthynas rhwng iechyd a pholisi tramor. Roedd yr ymchwil yn helpu i lunio'r Papur Gwyn y DU 2007 'Mae iechyd yn fyd-eang'.  Dyfarnwyd hefyd grant o dan ESRC ar y rhaglen 'Heriau Diogelwch Newydd' i archwilio gyda chydweithwyr o LSHTM sut y gallai mentrau iechyd cyfrannu at ymdrechion adeiladu heddwch ESRC.

2004

Jenny Edkins yn dod yn Athro bwnywaidd cyntaf yn yr Adran.

Sefydlwyd y Ganolfan Astudiaethau Cudd-wybodaeth a Diogelwch Rhyngwladol gan yr Adran. Nod y Ganolfan yw hwyluso a hyrwyddo astudiaethau ym maes cudd-wybodaeth a diogelwch rhyngwladol drwy weithredu fel canolbwynt ar gyfer ymchwil yn y maes. Mae’r Ganolfan wedi llwyddo i ddenu siaradwyr gwadd uchel eu proffil megis yr Athro Keith Jeffery, hanesydd swyddogol MI6, a’r Farwnes Manningham-Buller, cyn Gyfarwyddwr Cyffredinol MI5.

2005

Andrew Linklater yn cael ei ethol yn Gymrawd yr Academi Brydeinig.

Colin McInnes yn dod yn Bennaeth yr Adran (yn dilyn blwyddyn fel Pennaeth Dros Dro 2002-3).

2006

Agorwyd yr Adeilad Gwleidyddiaeth Ryngwladol newydd yn swyddogol gan Brif Weinidog Cynulliad Cenedlaethol Cymru, y Gwir Anrh. Rhodri Morgan, a Chynrychiolydd Parhaol y DU i’r Cenhedloedd Unedig, Syr Emyr Jones-Parry. Cynlluniwyd yr adeilad arloesol, ar gost o £5 miliwn, i leihau defnydd ynni a sicrhau costau cynnal isel.

Ken Booth yn cael ei ethol yn Gymrawd yr Academi Brydeinig.

2007

Dyfarnwyd Cadair UNESCO gyntaf Cymru i’r Athro Gwleidyddiaeth Ryngwladol Colin McInnes mewn HIV/AIDS, Addysg a Diogelwch Iechyd.

2008

‌Penodi Mike Foley yn Bennaeth yr Adran.

Asesiad Ymchwil 2008: Yr Adran yn 3ydd yn Asesiad Ymchwil 2008 o blith 59 o adrannau Gwleidyddiaeth ac Astudiaethau Rhyngwladol ledled y DU.

Penodi Ian Clark yn ail ddeiliad cadair EH Carr.

‌Yr Adran yn cynnal ‘Cynhadledd Waltz’ i anrhydeddu’r ysgolhaig blaenllaw ym maes Cysylltiadau Rhyngwladol, Kenneth Waltz, a gafodd ei benodi’n Athro er Anrhydedd hefyd.

Milja Kurki yn cael Grant Cychwyn y Cyngor Ymchwil Ewropeaidd i brosiect ymchwil ‘Political Economies of Democratisation’. Roedd y prosiect, a gwblhawyd rhwng 2008 a 2012, yn astudio cysyniadau democratiaeth wrth hyrwyddo democratiaeth a chyfrannodd at ddadleuon polisi ar ddyfodol hyrwyddo democratiaeth.‌

Elena Korosteleva-Poglasse yn cael cyllid gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol i brosiect ymchwil 'Europeanising or securitising the outsiders: Assessing the EU's partnership-building with Eastern Europe'. Cyfrannodd canlyniadau’r prosiect, a gwblhawyd rhwng 2008 a 2011, at ddiwygio polisïau’r UE yn y gymdogaeth ddwyreiniol.

2009

Yr Athro Colin McInnes (gyda’r Athro Kelley Lee o Ysgol Hylendid a Meddygaeth Drofannol Llundain) yn cael grant Ymchwilydd Uwch gan y Cyngor Ymchwil Ewropeaidd i brosiect ‘The Transformation of Global Health Governance’. Datblygodd y prosiect, a gwblhawyd rhwng 2009 a 2013, ddehongliad newydd pwysig o’r problemau a wynebir wrth lywodraethu iechyd byd-eang drwy ddefnyddio damcaniaeth adeileddiaeth gymdeithasol.

Penodi Nicholas Wheeler yn Brif Ymchwilydd ar Gymrodoriaeth Athro 3 blynedd o dan Raglen Ansicrwydd Byd-eang Cynghorau Ymchwil y DU. Teitl y prosiect yw: “The Challenges to Trust-Building in Nuclear Worlds”.

Anwen Elias yn ennill Cymrodoriaeth Datblygu Gyrfa Newydd Sefydliad Nuffield ar gyfer prosiect 'Regional Electoral Politics and the Transformation of States'. Mae’r prosiect, a gwblhawyd rhwng 2009 a 2013, yn edrych ar strategaethau etholiadol pleidiau gwleidyddol mewn gwladwriaethau amlgenedl.

2012

2013

Huw Bennett yn dyst hanesyddol arbenigol mewn achos yn yr Uchel Lys i sicrhau iawndal i bobl yn Kenya a gafodd eu harteithio gan luoedd Prydain yn ystod Gwrthryfel y Mau Mau yn y 1950au. Roedd hwn yn achos a osododd gynsail. Dyfarnwyd o blaid y dioddefwyr a chawsant ymddiheuriad swyddogol gan William Hague, Ysgrifennydd Tramor Prydain, a chyfanswm o £20 miliwn mewn iawndal.

FfRhY 2014: Yr Adran yn dod yn 7fed yn Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil 2014 o blith 56 o adrannau Gwleidyddiaeth ac Astudiaethau Rhyngwladol ledled y DU.

Penodi Dr Kristan Stoddart yn Brif Ymchwilydd ar brosiect ‘SCADA Cyber Security Lifecycle’, wedi’i ariannu gan Airbus a Llywodraeth Cymru (Endevr) hyd at 2017. Gweithiodd y prosiect gyda byd diwydiant, llywodraethau cenedlaethol, NATO, yr heddlu a chyrff llywodraethol eraill er mwyn gwella gwydnwch ar draws rhychwant o weithgareddau seibr, ac yn arbennig felly amddiffyn Seilwaith Cenedlaethol Critigol.

2014

Yr Athro Colin McInnes (gyda Dr Harald Hornmoen o HiOA, Oslo) yn cael grant ymchwil gan Gyngor Ymchwil Norwy i ymchwilio i ddefnyddio’r cyfryngau cymdeithasol mewn argyfyngau. Roedd gwaith yr Athro McInnes, a gwblhawyd rhwng 2014 a 2017, yn canolbwyntio ar ddefnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn ystod pandemig Ffliw Moch 2009 a’r achosion o Ebola yng Ngorllewin Affrica yn 2014, gan weithio gyda chyfathrebwyr argyfwng a datblygwyr meddalwedd i greu offeryn ar gyfer cyfathrebu’n well.

2016

Penodi Richard Beardsworth yn drydydd deiliad cadair EH Carr a Phennaeth yr Adran.

Inanna Hamati-Ataya yn cael Grant Cyfnerthu Horizon 2020 y Cyngor Ymchwil Ewropeaidd i brosiect ymchwil ‘The Global as Artefact’. Mae’r prosiect, a fydd yn para o 2017 tan 2022, yn edrych ar y ‘byd-eang’ o safbwynt anthropolegol drwy ymchwilio i gyd-gyfansoddiad a chyd-esblygiad prosesau a strwythurau cymdeithasol-wleidyddol ac epistemig, o’r henfyd hyd at y cyfnod cyfoes, gan astudio twf a lledaeniad pedwar chwyldro amaethyddol rhyngwladol mawr.

Sefydlu sefydliad ymchwil diweddaraf yr Adran, sef y Ganolfan Wybodaeth Gwleidyddiaeth Ryngwladol. Ei nod yw datblygu ymchwil mewn nifer o feysydd, o safbwynt deinameg a heriau cynhyrchu gwybodaeth ym maes gwleidyddiaeth ryngwladol ac ynghylch gwleidyddiaeth ryngwladol.