IBERS, Prifysgol Aberystwyth oedd y dewis naturiol i fyfyrwraig MBiol Bioleg y Môr a Dŵr Croyw

Sasha Bannister yn casglu plisgennau wyau morgwn ar Draeth Aberystwyth.

Mae Sasha Bannister yn ei blwyddyn olaf o'i chwrs Meistr Integredig (MBiol) ym Mioleg y Môr a Dŵr Croyw, ac mae'n esbonio sut mai Aberystwyth yw'r lleoliad perffaith i'w hastudiaethau a'i gwaith ymchwil.

A hithau'n hanu o Bromsgrove yn Swydd Caerwrangon, daeth Sasha i Brifysgol Aberystwyth yn 2014 i astudio am radd BSc (Anrhydedd) ym Mioleg y Môr a Dŵr Croyw, ond newidiodd i gwrs Meistr Integredig, sy'n para 4 blynedd, (MBiol Bioleg y Môr a Dŵr Croyw) pan ddaeth yr opsiwn hwnnw i fod ar gael.

Dywedodd hi, “Mae gen i ddiddordeb mewn ymddygiad anifeiliaid ac ecoleg ers erioed. Daeth fy niddordeb ym mioleg y môr yn wreiddiol o'm harchwiliadau o byllau glân môr yn chwilio am grancod a physgod bychain fel llyfrothod. Rhan o'r rheswm pam roedd astudio yn Aberystwyth yn apelio oedd bod cynifer o byllau glan môr yn yr ardal.”

Am ei phrosiect ymchwil terfynol, ac er mwyn cwblhau'r rhan Meistr o'i chwrs, dewisodd Sasha fanteisio'n llawn ar leoliad Aberystwyth ger y lli drwy ymchwilio i weld a yw Bae Ceredigion yn gyrchfan fridio i'r Morgi Brych (y pysgodyn Scyliorhinus stellaris).

Mae'r prosiect yn golygu craffu ar y ffactorau sy'n gysylltiedig â bridfannau'r Morgi Brych, fel rhywogaethau penodol o wymon a cheisio esbonio pam mae gan rai cynefinoedd fwy o wyau'r Morgi Brych nag eraill. Dywedodd Sasha, “Mae gen i ddiddordeb mewn dwy elfen benodol, sef pam mae rhai rhywogaethau yn esblygu i ymaddasu eu hymddygiad - y cysylltiad rhwng dethol naturiol a dethol rhywiol - yn ogystal ag ecoleg cynefinoedd a biodaearyddiaeth rhywogaethau.”

Mae Sasha yn disgrifio sut mae wedi ymweld â thraethau yn Aberystwyth a'r fro, a gweithio gyda sefydliadau lleol megis Grŵp Bywyd Gwyllt Cymunedol Penparcau, sy'n cynnal helfa plisgennau wyau (pyrsau'r forforwyn) ar draeth Tan-y-bwlch bob ychydig o wythnosau. Bydd y profiad o gasglu data i'r prosiect hwn yn aros yn y cof; "gweld morloi bach yn Aberaeron ac yng Nghlarach oedd un o uchafbwyntiau y gwaith hel data”.

Dr Pippa Moore, Darllenydd a Darlithydd ym Mioleg y Môr yn IBERS, yw arolygydd gwaith Sasha ar brosiect y Morgi Brych. Dywedodd hi, “Gan fod Prifysgol Aberystwyth ar lan Bae Ceredigion, mae gan y myfyrwyr gyfle heb ei ail i archwilio amrywiaeth o gynefinoedd morol. Ar ben hynny mae ganddynt leoedd dysgu modern, adnoddau acwariwm ardderchog a dau gwch ymchwil y glannau. Aberystwyth yw'r brifysgol ddelfrydol i ymdrochi yn astudiaethau bioleg y môr a dŵr croyw.”

Yn y dyfodol mae Sasha yn awyddus i ddod o hyd i waith ym meysydd cadwraeth ac ecoleg, a bydd hi'n cadw llygad ar agor am unrhyw brosiectau PhD perthnasol sy'n ennyn ei diddordeb.

Dywedodd, “Mae'r cwrs MBiol yn gyfle gwych i mi, gan ei fod yn golygu fy mod i wedi gallu pontio'n rhwydd o'r naill brosiect annibynnol (sef fy nhraethawd hir) i'r llall (sef fy mhrosiect meistr cyfredol). Drwy hynny rwy wedi gallu dal ati â'r gwaith ymchwil, a chael profiad o wneud prosiect ymchwil annibynnol ar ymddygiad anifeiliaid, ac un arall mewn ecoleg, sy'n golygu imi allu dilyn fy niddordebau yn y ddau faes.”

Rhannu