Ymchwil

Caiff ein hymchwil ei threfnu yn ôl dwy ffrwd thematig gyffredinol ac o’r rhain mae amrywiaeth eang o brosiectau arloesol yn deillio. 

Mae Place and Belonging yn ddatblygiad o brosiect Devolved Voices a gyllidir gan Leverhulme a’n gweithgaredd ymchwil ym maes ysgrifennu am Gymru yn Saesneg. Mae’r gweithgaredd hwn yn cynnwys cynhyrchu llenyddol ar ffurf ffuglen, gwaith creadigol ffeithiol, barddoniaeth gyfoes yn ogystal â dadansoddi beirniadol, cydweithio â rhanddeiliaid allanol perthnasol ac ymchwilio rhyngddisgyblaethol. Mae’r ymchwilwyr yn gweithio ar yr amrywiol ffyrdd y mae llenyddiaeth ac ysgrifennu yn deillio o neu fodoli o fewn lleoliadau real a dychmygus ac yn codi cwestiynau ynglŷn â pherthyn. Caiff cwestiynau o’r fath eu deall yn wahanol o ran atgofion, gwreiddiau/diffyg gwreiddiau daearyddol, a chymunedau real neu ddychmygol, gan gynnwys cymunedau o ddiddordeb ac arbenigedd, oedran, rhyw, rhywioldeb ac ethnigrwydd.

Mae Emotional Lives yn dangos arloesedd mewn meysydd sy’n ymwneud â phwyntiau cyswllt rhwng STEMM/y Gwyddorau Cymdeithasol a gwahanol feysydd ymchwil beirniadol a chreadigol: hanes llenyddol, cynhyrchu testunol, astudiaethau cof, astudiaethau rhyw, ysgrifennu bywyd a chyfieithu. Mae ymchwilwyr yn gweithio ar draws ymatebion beirniadol a chreadigol i amrywiaeth o faterion cysylltiedig â bywydau mewnol a phreifat, yn ogystal â’r traws-groesi rhwng bywydau mewnol a’r cylch cyhoeddus. Mae ein synnwyr o ofod preifat a phersonol, a’r damcaniaethau a’r dehongliadau seicdreiddiol sy’n sail i ddarlleniadau o’r fath, wedi ysgogi gwaith sylweddol sy’n archwilio’r berthynas rhwng iechyd, poen a chreadigrwydd. Mae’r ffocws thematig hwn wedi bod yn arbennig o llwyddiannus wrth greu cyfleoedd ymgysylltu cyhoeddus dynamig a llwybrau at effaith a selir ar weithgareddau ymchwil amrywiol: cyfathrebu poen corfforol a seicolegol; cymunedau cynaliadwy; diogelwch amaethyddol, economaidd a’r dyfodol.

Cewch fwy o wybodaeth am waith penodol sy’n digwydd ar hyn o bryd yn ein fideos am y prosiectau.

Y Ganolfan Farddoniaeth Gyfoes (ContemPo)
ContemPo, a sefydlwyd yn 2006, yw’r enw bob dydd neu deitl ‘gwaith’ y Ganolfan Farddoniaeth Gyfoes, sydd yn ganolfan ymchwil gydweithredol a gydlynir gan Adrannau Saesneg Prifysgol Aberystwyth, Prifysgol Bangor, Prifysgol Plymouth a Phrifysgolion Brighton a Surrey. Grŵp ‘beirniadol/creadigol’ yw ContemPo sy’n ymroi i fuddiannau beirdd sydd hefyd yn academyddion, academyddion sydd hefyd yn feirdd, a’r rhai sy’n ‘ddim ond’ y naill neu’r llall. Mae gan ContemPo ddiddordeb arbennig (ymhlith diddordebau eraill) mewn ymchwilio i farddoniaeth arbrofol a barddoniaeth berfformio a’u prydyddiaeth. Gweithgaredd craidd y Ganolfan yw rhaglen o bapurau, seminarau a pherfformiadau a rennir trwy fideo-gynadledda rhwng academyddion, myfyrwyr uwchraddedig a gwahoddedigion o’r tri sefydliad sy’n aelodau llawn. I gael mwy o wybodaeth ewch i wefan ContemPo.

Canolfan David Jones
Mae Canolfan David Jones yn cefnogi ymchwil ar hanes ac effaith Moderniaeth yng Nghymru ac, yn fwy eang, ar ryngweithiad creadigol gair a delwedd, y testunol a’r gweledol. Cynhelir cynhadledd a seminar flynyddol gan y Ganolfan, ac mae’n ceisio hyrwyddo’r posibiliadau cyffrous ar gyfer ymchwil newydd a gynigir gan yr archifau llenyddol ac artistig yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Os hoffech gael mwy o wybodaeth, cysylltwch â Luke Thurston.

Y Sefydliad Astudiaethau Canoloesol a Modern Cynnar (SACMC)
Mae’r Sefydliad Astudiaethau Canoloesol a Modern Cynnar (SACMC) yn rhan o’r bartneriaeth ymchwil a menter rhwng Prifysgolion Aberystwyth a Bangor. Fe’i lansiwyd yn 2006 ac mae’n sefydliad ymchwil rhyngddisgyblaethol cydweithredol. Daw SACMC ag ymchwilwyr a myfyrwyr uwchraddedig o’r ddwy Brifysgol ynghyd, myfyrwyr sy’n gweithio ym maes hanes, llenyddiaeth, cerddoriaeth, diwinyddiaeth ac astudiaethau Celtaidd, yn y cyfnod 500-1800.

Un o’i weithgareddau craidd yw seminar ymchwil a gynhelir dros fideo-gynhadledd a’i darlledu’n fyw dros Gymru bob pythefnos. Mae SACMC hefyd yn trefnu cynadleddau, gweithdai a chynulliadau a fynychir gan ysgolheigion o bob cwr o’r byd. Sicrheir amgylchedd ymchwil bywiog i fyfyrwyr uwchraddedig ar lefel Meistr neu PhD. Gyda’r rhaglen reolaidd o seminarau ymchwil, gweithdai dan arweiniad myfyrwyr a sesiynau hyfforddi uwchraddedig, mae SACMC yn rhoi cyd-destun cefnogol ac ysgogol i waith uwchraddedig mewn astudiaethau canoloesol a modern cynnar. I gael rhagor o wybodaeth, ewch i wefan SACMC.

Canolfan Creadigrwydd a Lles
Canolfan ymchwil yw’r Ganolfan Creadigrwydd a Lles sy’n rhan o’r Adran Saesneg ac Ysgrifennu Creadigol. Cafodd ei sefydlu i hyrwyddo ac ymchwilio i’r rhan sydd i ymarfer creadigol mewn amrywiaeth o gyd-destunau lles.

Mae'r Ganolfan yn dwyn ynghyd ymchwilwyr sy'n gweithio mewn meysydd cysylltiedig er mwyn datblygu prosiectau hirdymor o ymchwil cydweithrediadol. Rydym wedi meithrin partneriaethau â sefydliadau ac elusennau cyhoeddus, gan gynnwys Iechyd Cyhoeddus Cymru, Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda GIG, Ymddiriedolaeth Fathom, Ymddiriedolaeth y Gofalwyr, a Sefydliad Shaw. Trwy hynny rydym wedi gallu cynnal amrywiaeth o brosiectau. Mae llwyddiannau diweddar yn cynnwys:

• Diwrnod i Awduron Ymylol Gymryd Drosodd
• ‘Narratives of Personal Renewal’ - dyddiau lles i staff y GIG
• ‘Writing and Making for West Wales Carers’
• ‘Imaginary Homelands’ gyda chymunedau ffoaduriaid
• Ysgrifennu archaeoleg yn Ystrad Fflur
• Cynhaeaf Barddoniaeth gydag Amaethyddiaeth Gymunedol Organig Cae-rhys, Sir Benfro

Dathlodd y Ganolfan nifer o gyhoeddiadau sylweddol yn ddiweddar:

• Unreal City: Depersonalization and Creative Writing, Matthew Francis, Routledge, 2022.
• Night Terrors: Dreams, Sleepwalking and Unconsciousness, Alice Vernon, Gwasg Icon, 2022.
• Creativity and Anxiety: An Uncertain Relationship, Gavin Goodwin, Palgrave MacMillan, 2023.
• Plus Ultra, Sarah Fletcher, Cheerio, 2023
• Dream Latin, blodeugerdd a olygwyd gan Jacqueline Yallop, Broken Sleep Books, 2023.
• Into the Dark: What Darkness is and Why it Matters, Jacqueline Yallop, Llyfrau Icon, 2024

Mae croeso bob amser i ddarpar bartneriaid anfon ymholiadau, neu rai sy’n dymuno cynnal gweithgareddau a allai ategu gwaith y Ganolfan. Rydym hefyd yn hapus i drafod cyfleoedd i ddarpar fyfyrwyr PhD. Cysylltwch â Jacqueline Yallop yn y lle cyntaf, jay4@aber.ac.uk.

Mae Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn un o brif lyfrgelloedd hawlfraint Prydain a chan bod y safle'r drws nesaf i'r campws, taith fer a dymunol yw hi o'r Adran at gyfoeth o ddeunydd cyhoeddedig a llawysgrifau. Mae'r Llyfrgell Genedlaethol yn gaffaeliad mawr i'n holl fyfyrwyr a fydd yn cael croeso cynnes yno.

Os ydych chi awydd ymgeisio am un o’n rhaglenni Ymchwil Uwchraddedig, mae’n eithaf tebygol mai’r Llyfrgell Genedlaethol fydd eich cartref newydd. Argymhellwn yn gryf eich bod yn dod i weld y casgliadau a allai fod o fudd i’ch ymchwil. Mae rhai o’r uchafbwyntiau’n cynnwys, archif Llenorion o Gymru sy’n cynnwys papurau personol a llawysgrifau gan Dylan Thomas, Raymond Williams, Jan Morris a Brenda Chamberlain (ymysg eraill); Archifau Sefydliadau Llenyddol, Cylchgronau a Chyhoeddwyr; a’r casgliad archifol mwyaf o lawysgrifau a phapurau Berta Ruck (gan gynnwys drafftiau o’r gwaith hunangofiannol a ysgrifennodd yn 1972, Ancestral Voices, sy’n deitl i un o fodiwlau craidd y flwyddyn gyntaf). Dysgwch fwy am gasgliadau LlGC.