Gwyddor Cnydau a Bridio Planhigion - Grawn ar gyfer Iechyd
Cyflwyniad
Bridio Planhigion at y Dyfodol
Mae cynaladwyedd cynhyrchu cnydau bwyd a chnydau diwydiannol nad ydynt yn fwyd yn y dyfodol yn dibynnu ar barhau i ddatblygu amrywiaethau newydd sy’n bodloni tri gofyniad allweddol:
- Gwell cnwd gyda mewnbynnau llai
- Sefydlogrwydd cnydau a dyfalwch dan straen biotig ac anfiotig
- Gwell ansawdd i’r defnyddiwr terfynol
Er mai ffocws y rhaglenni bridio yw gwella perfformiad mae angen cyfuno hyn gyda lleihau ôl troed amgylcheddol amaethyddiaeth yn y DU a mannau eraill. Ar gyfer cyflawni’r amcanion hyn mae angen bridio parhaus: cyfuno technolegau bridio confensiynol â rhai newydd moleciwlaidd. Mae gwella cnydau’n galw am well dealltwriaeth o’r ffactorau gwaelodol sy’n rheoli nodweddion ar sawl lefel – o’r moleciwlaidd drwy ffisioleg at agronomeg a chadwyni cyflenwi.
Cnydau
Cnydau
Mae ymchwil IBERS ym maes bridio planhigion yn canolbwyntio ar nifer o gnydau oherwydd ei safle unigryw a’i hanes hir o berthnasoedd tymor hir gyda phartneriaid masnachol.
Grawn ar gyfer Iechyd
Mae ceirch yn darparu buddion iechyd yn ogystal â llu o gynhyrchion bwyd, porthiant a chynhyrchion eraill newydd ac yn sicrhau bioamrywiaeth mewn cylchdroadau. Roedd dros 80% o geirch gaeaf a dyfwyd yn y DU yn 2020 yn dod o amrywiaethau a fridiwyd yn Aberystwyth a’u marchnata gan ein partner tymor hir Senova.
Mae codlysiau (ffa a phys maes) yn cyflwyno cnwd sy’n sefydlogi nitrogen, y mae angen mawr amdano ar gyfer cylchdroadau âr ac yn rhoi cynnyrch protein uchel ar gyfer maeth dynol a phorthiant anifeiliaid. Ychwanegwyd dau amrywiaeth ffa gaeaf newydd a fridiwyd ym Mhrifysgol Aberystwyth, Norton a Vincent at Restr Ddisgrifiadol PGRO yn 2020 sy’n cynrychioli cynnydd sylweddol o ran cynnyrch o’u cymharu â’r amrywiaethau presennol. Caiff yr amrywiaethau hyn eu marchnata gan Senova fel rhan o gyd-fenter gyda Wherry & Sons.
Adnoddau Genetig a’r Biofanc Hadau
Ceir casgliad mawr o germplasm wedi’i ddiogelu oddi ar y safle yn cynnwys ein rhywogaethau cnydau mandadol yn bennaf, sy’n ffurfio sail i’r rhaglenni bridio planhigion. Mae’r casgliad hwn yn rhan o rwydwaith genedlaethol Adnoddau Geneteg Planhigion y DU. Fe’i lleolir yn y cyfleuster Biofanc Hadau ag Amgylchedd Rheoledig newydd sydd hefyd yn cynnwys gallu i swmp-brosesu hadau lle caiff cenedlaethau cynnar amrywiaethau IBERS eu prosesu, gan reoli eu hansawdd a’u cynnal ar gyfer eu lluosi ymhellach gan ein partneriaid masnachol.
Yn ogystal, rydym ni wedi sefydlu perllan afalau a gellyg gydag amrywiaethau treftadaeth. Mae hwn yn gasgliad unigryw yn genetig o germplasm afalau a gellyg, gyda llawer yn tarddu o ffermydd yng Nghymru, a chaiff ei gasglu, ei dyfu, ei gadw a’i werthuso ar gyfer ei ddefnyddio o bosibl yn y dyfodol i helpu i ddatrys heriau gwella bioamrywiaeth a lleddfu newid yn yr hinsawdd, yn ogystal â chynnig opsiynau ar gyfer strategaethau amrywio incwm ffermydd.
Mae defnydd newydd o gnydau’n cynnwys echdynnu protein o borfwyd ar gyfer porthiant monogastrig. Adlewyrchir ansawdd bridio planhigion yn IBERS yn y niferoedd cyson o amrywiaethau IBERS ar restrau a argymhellir yn y DU, ac mae’r sefydliad wrthi’n barhaus yn cofrestru amrywiaethau newydd yn yr holl gnydau gyda’r CPVO i alluogi manteisio masnachol.
Biotechnoleg
I ategu ein dealltwriaeth o strwythur a swyddogaeth genynnau, yn enwedig ar gyfer rheolaeth enetig ar ail-gyfuno a nodweddion eraill yn ymwneud â bridio, rydym ni’n cynnal ffrwd trawsnewid mewn nifer o rywogaethau yn cynnwys Brachypodium a Lolium perenne. Mae’r ffrwd hon hefyd yn hwyluso datblygu ac optimeiddio golygu genynnau’n seiliedig ar Crispr yn y rhywogaethau hynny.
Nodau
Nodau Bridio
Mae’r nodau tymor hir o ran bridio sydd angen mewnbynnau o ymchwil sylfaenol yn cynnwys:
- Ymgorffori bridio gyda chymorth genomeg i gyflymu enillion genetig.
- Ymelwa ar ddata dilyniannu genom i ddeall nodweddion a chroesfridio uniongyrchol yn well
- Defnyddio technoleg newydd (dronau, dysgu peiriant, deallusrwydd artiffisial) ar gyfer ffenoteipio yn y maes.
- Targedau bridio ar gyfer ffermio digarbon a hinsawdd-gyfeillgar - dal a storio carbon, tyfu gwreiddiau, gwydnwch i’r newid yn yr hinsawdd, dyfalwch.
- Gwella effeithlonrwydd y defnydd o faetholion i leihau mewnbynnau.
- Bridio porthiant gyda nodweddion ansawdd gwell sy’n lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr.
- Defnydd newydd o gnydau porthiant, codlysiau a cheirch fel echdynnu protein ar gyfer porfa monogastrig a diet yn seiliedig ar blanhigion.
- Gwell gwydnwch i nodweddion ansawdd grawn (ceirch) i ateb y galw gan felinwyr a defnyddwyr.
- Goddefgarwch a gwydnwch aml-straen i ddigwyddiadau tywydd niweidiol sydyn (sychder, dyfrlenwi).
- Gwell effeithlonrwydd bridio (cywirdeb dethol) gan ddefnyddio ffenoteipio trwybwynt uchel.
- Rhag-fridio i nodi alelau newydd a chynyddu amrywiaeth genetig.
- Deall addasu – cydweddu ffenoleg â’r amgylchedd.
- Datblygu meincnodau i ffermwyr a modelau tyfu cnydau.
- Mynd i’r afael â’r bwlch cynhyrchedd amaethyddol drwy welliannau i gynnyrch cnwd a sefydlogrwydd cynnyrch.
- Dulliau newydd o fridio planhigion (golygu genynau, bridio cyflym) a rheolaeth ailgyfuno
Prosiectau Presennol
Prosiectau Presennol
Core Strategic Programme in Resilient Crops BBSRC (2017-2022)
BBS/E/W/0012843A http://www.resilientcrops.org
Oat domestication - understanding the origin of a European cereal
Cyllidwr: Y Cyngor Ymchwil Biotechnoleg a Gwyddorau Biolegol (BBSRC)
Rhif grant: BB/S008195/1 (2018-2021)
Genetic improvement of pea to replace soyabean in the diets of poultry and monogastric livestock (PeaGen) BBSRC Link BB/P017517 https://www.pgro.org/peagen-project/ (2017-22)
Food BioSystems Doctoral Training Partnership (DTP) (2019-2021) https://research.reading.ac.uk/foodbiosystems/
Oat Breeding (cyllid diwydiannol gan Senova)
Pulse Breeding (cyllid diwydiannol gan UK Pulses)
Nitrogen and sulphur fertiliser management for yield and quality in winter and spring oats (NoatS) AHDB 2018-2022
The influence of genotype, environment and management factors on yield development, grain filling and grain quality in oats (Cymrodoriaeth Walsh)
Understanding milling efficiency in oats: developing tools to improve grain quality (Cymrodoriaeth Walsh)
“Grazing tolerant red clover for future livestock farming”. CIEL Seed Funding (2020-2021). Germinal gyda IBERS (£50K)
“Red clover as a cash crop: Protein for monogastric farm animals and metabolites for human health (RC-Promo)”. WEFO SMARTExpertise 2020/82292 (2020-2022) IBERS, Germinal Holdings Ltd, Blue Sky Botanics – (£264K)
“Improved resistance of red clover to soil borne pathogens for sustainable livestock production”. WEFO SMARTExpertise 2017/COL/008 (2018-2021) IBERS, Germinal Holdings Ltd a Hybu Cig Cymru – (£250K)
“Maximising the value of commercial forage grass seed production”. Innovate UK/BBSRC 93314-562353/TS/R005133/1 (2017-2020) Germinal Holdings ac IBERS - Co-I (£207K)
“EUCLEG - Breeding forage and grain legumes to increase EU's and China's protein self-sufficiency”. EU Horizon 2020 (H2020-SFS-2016-2 727312-2). 38 partner (2017-2021) - (€5M) - http://www.eucleg.eu
“Genetics of crown rot resistance in red clover” KESS II PhD studentship (2017-2020) IBERS and Germinal Holdings – (£52K)
“Genomic selection for utilisation, seed production and animal health traits in white clover” (2017-2021) Teagasc Walsh Fellowship – (€145K)
Prosiectau a Gwblhawyd yn Ddiweddar
Prosiectau a Gwblhawyd yn Ddiweddar
BBBSRC-LINK, AHDB, Developing enhanced breeding methodologies for oats for human health and nutrition (InnovOat) 2014- 2019 Partneriaid diwydiant Senova a BOBMA http://www.innovoat.uk/
Optimising oat yield and quality to deliver sustainable production and economic impact (Opti-Oat) Innovate UK 2014-2018 https://gtr.ukri.org/projects?ref=BB%2FM02749X%2F1
UKRI-NRC Prototyping Root System Architecture in Avena: Technologies for Environmental Sustainability and Food Security BB/S020926/1
“Novel strategies for genetic improvement of disease resistance in perennial ryegrass”. Innovate UK/BBSRC 47055-329315/ BB/M028267/1. (2015-2020) Germinal Holdings a IBERS (£730K)
“Comparative population genomics of red clover domestication and improvement” BBSRC-IPA BB/L023563/1 gyda TGAC a Germinal Holdings (2014-2017) (£741K)
“Genomics-assisted breeding for fatty acid content and composition in perennial ryegrass (Lolium perenne L.) BBSRC LINK1 award (gyda Germinal Holdings a Hybu Cig Cymru) BB/K017160/1 (2013-2018) (£999,435)
GIANT-LINK: Genetic improvement of miscanthus as a sustainable feedstock for bioenergy in the UK (£6.4M)
MUST: Miscanthus upscaling technology (£1.8M)