Ymchwil newydd yn edrych ar reolaeth ddiwylliannol a sensoriaeth yng Nghiwba

Dr Guy Baron, cyd-awdur A Cultural History of the Cuban Revolution: Power, Hegemony and the Pursuit of Independent Voices (2024)

Dros 65 mlynedd ers cychwyn Chwyldro Ciwba, mae cymuned artistig y wlad yn dal i wynebu sensoriaeth a rheolaethau llym ar eu creadigrwydd diwylliannol, yn ôl llyfr academaidd newydd. 

Ysgrifenwyd A Cultural History of the Cuban Revolution gan Dr Guy Baron o Brifysgol Aberystwyth a’r Athro Antonio Néstor Álvarez Pitaluga o Brifysgol Costa Rica, ac mae’n tynnu ar y ffynonellau diweddaraf i edrych ar un o’r digwyddiadau hanesyddol mwyaf arwyddocaol a dadleuol yn America Ladin yn yr 20fed a'r 21ain ganrif.

Mae’r awduron yn canolbwyntio ar ddigwyddiadau diwylliannol nodedig o wahanol gyfnodau Chwyldro Ciwba rhwng 1959 a 2022, gan edrych ar ddiwylliant chwyldroadol y wlad ac i ba raddau mae’n cael ei reoleiddio gan y wladwriaeth.

Mae'r gyfrol yn cynnig cofnod cronolegol o sensoriaeth a rheoleiddio diwylliannol, sut mae gwladwriaeth Ciwba wedi monitro cynnyrch diwylliannol, a sut mae artistiaid a chynhyrchwyr diwylliannol wedi ymateb i'r rheolaeth honno. 

Dywedodd Dr Guy Baron, Uwch Ddarlithydd mewn Sbaeneg yn Adran Ieithoedd Modern Prifysgol Aberystwyth:  

“Ar ôl 65 mlynedd a mwy o chwyldro yng Nghiwba - chwyldro sydd heb os wedi dod â manteision niferus i boblogaeth Ciwba - mae carcharorion gwleidyddol yng ngharchardai’r wlad heddiw sydd yno oherwydd eu bod wedi protestio yn erbyn llywodraeth Ciwba a’i rheolaeth awdurdodaidd, trwy ddefnyddio cerddoriaeth rap, celf stryd a dulliau eraill o brotestio diwylliannol.

“Mae’r llyfr hwn yn edrych ar sut y daeth hyn i fod trwy dreiddio i hanes diwylliannol Ciwba ers cychwyn y  chwyldro yn 1959 – a sut y dechreuodd y wlad ar broses o drawsnewid diwylliannol tuag at iwtopia sosialaidd – hyd heddiw. Ein canfyddiad yw bod y llywodraeth wedi gorfod dychwelyd at ddulliau sydd wedi’u profi o reolaeth awdurdodaidd er mwyn cynnal ei rheolaeth dros ddiwylliant Ciwba – sef ei ffenestr i’r byd.”

Yr awduron

Mae'r cyd-awduron yn arbenigwyr ar themâu diwylliannol Ciwba yn y Deyrnas Gyfunol ac yng Nghiwba sydd wedi cyhoeddi'n eang ar faterion diwylliannol Ciwba dros y 15 mlynedd diwethaf. 

Mae Guy Baron yn Uwch Ddarlithydd ym Mhrifysgol Aberystwyth, lle mae’n dysgu modiwlau yn hanes a diwylliant Ciwba, ac mae wedi bod yn ymchwilio ym maes astudiaethau Ciwba ers 23 mlynedd. Mae wedi cyhoeddi’n eang ym maes astudiaethau Ciwba, gan gynnwys y monograff Gender in Cuban Cinema (2011) a’r gyfrol olygedig The Cinema of Cuba (2017).

Mae Antonio Néstor Álvarez Pitaluga yn Uwch Athro ym Mhrifysgol Genedlaethol Costa Rica a chyn Athro Diwylliant a Hanes Ciwba ym Mhrifysgol Havana. Mae ei gyhoeddiadau yn cynnwys y Revolución, hegemonía y poder. Ciwba 1895-1898 (2012), sydd wedi cael canmoliaeth eang.

Cyhoeddir A Cultural History of the Cuban Revolution: Power, Hegemony and the Pursuit of Independent Voices (2024) gan wasg Peter Lang: https://www.peterlang.com/document/1432876

Rhannu