Prifysgol Aberystwyth yn cynnal trafodaeth ar Fil Deddf yr Undeb gan Grŵp Diwygio’r Cyfansoddiad

Gyda Chalan Gaeaf ac ymadawiad Prydain o’r Undeb Ewropeaidd yn prysur agosau, ac yn eu sgil y potential am argyfwng cyfansoddiadol rhwng cenhedloedd y DU, mi fydd cyfansoddiad newydd arfaethedig ar gyfer y DU yn cael ei drafod ym Mhrifysgol Aberystwyth nos Iau 24 Hydref 2019.

Yn ymuno â’r arbenigwr cyfansoddiadol blaenllaw Syr Paul Silk i drafod Bil Deddf yr Undeb gan Grŵp Diwygio’r Cyfansoddiad bydd y cyn weinidogion Llafur yr Arglwydd Hain a Gisela Stuart a chyn Brif Weinidog Cymru Carwyn Jones AC.

Disgrifiwyd y mesur gan newyddiadurwr The Times, Iain Martin, fel “yr ymgais gyntaf i ddatblygu cynllun cydlynol ar gyfer yr hyn fydd yn digwydd pan fydd pwerau yn dychwelyd o’r Undeb Ewropeaidd.”

Mae’n cynnig strwythur ffederal newydd i’r DU ac yn sefydlu’r egwyddor o hunan-benderfynu i genhedloedd y Deyrnas Unedig.

Mae hefyd yn dadlau’r achos dros ddiwygiad radical o Dŷ’r Arglwyddi ac o bosibl ei ddiddymu.

Cynhelir y drafodaeth yn yr Hen Goleg rhwng 6pm a 8pm gan  WISERD, Canolfan Gwleidyddiaeth a Chymdeithas Cymru’r Brifysgol a’i chadeirio gan yr Athro Emyr Lewis, Pennaeth Adran y Gyfraith a Throseddeg.

Dywedodd yr Athro Michael Woods, Cyd-gyfarwyddwr Canolfan Gwleidyddiaeth a Chymdeithas Cymru: “Gan fod y drafodaeth am le Cymru yn y DU ar yr agenda o’r newydd, daw Grŵp Diwygio Cyfansoddiadol â chyfraniad amserol a phwysig i’r ddadl i Aberystwyth ac rydym yn falch o gynnal y digwyddiad hwn a hwyluso cyfle i bobl leol ymuno â'r drafodaeth.”

Cafodd Bil Deddf yr Undeb 2017-19 ei lunio a’i ddrafftio gan Grŵp Diwygio’r Cyfansoddiad, grŵp pwyso trawsbleidiol yn y Deyrnas Unedig.

Cadeirydd y Grŵp yw’r Ardalydd Salisbury, cyn Arweinydd Tŷ’r Arglwyddi, ac fe’i gychwyn mewn ymateb i ddatblygiadau cyfansoddiadol tameidiog cyn 1997 ac yn arbennig ers hynny, gan gynnwys y refferendwm ar annibyniaeth yr Alban yn 2014 a chyflwyno’r gweithdrefnau “Pleidleisiau Lloegr ar ddeddfau Lloegr” yn Nhŷ’r Cyffredin.

Mewn erthygl a gyhoeddwyd ym mhapur newydd y Times yn 2015 ynghylch pleidleisiau arfaethedig William Hague ar Bleidleisiau Lloegr ar Ddeddfau Lloegr, dywedodd ur Ardalydd Salisbury: “Mae’r DU yn cerdded yn ei chwsg i argyfwng dirfodol” a “p'un a ydym yn hoff o hyn neu beidio, rydym felly ar drywydd system ffederal a does dim pwrpas mynd ati heb argyhoeddiad.”

Mewn ymateb i'w bryderon ynghylch trefniadau cyfansoddiadol presennol y Deyrnas Unedig, aeth ati i gynnull Pwyllgor Llywio Grŵp Diwygio’r Cyfansoddiad ym mis Gorffennaf 2015 gydag Arglwydd Lisvane, yr Arglwydd Campbell o Pittenweem, yr Arglwydd Hain, Syr Paul Silk, Gisela Stuart, Daniel Greenberg, Shana Fleming, David Burnside, Caroline Roberts, David Melding AC a Joanna George. Ymunodd Lisa Nandy AS, Bim Afolami AS a Seema Malhotra AS â’r Pwyllgor Llywio ar ddiwedd 2018.

Cafodd y mesur ei gyflwyno fel Bil aelod preifat gan gyn-Glerc Tŷ’r Cyffredin ac aelod ar y meinciau croes, yr Arglwydd Lisvane, ar 9 Hydref 2018 pan dderbyniodd ei ddarlleniad cyntaf ffurfiol. Mae'r Bil yn aros am ei ail ddarlleniad ar hyn o bryd.

Mae’r digwyddiad yn agored i bawb ac yn rhad ac am ddim, ac mae tocynnau ar gael ar-lein.

Rhannu