Agor ffenest ddigidol ar y gorffennol

Llun digidol o gofnod myfyriwr cyntaf Prifysgol Aberystwyth, James Bateman

Mae cofnodion myfyrwyr Prifysgol Aberystwyth sy’n dyddio’n ôl bron 150 mlynedd yn cael eu digideiddio a’u trawsgrifio er mwyn hwyluso gwaith pori a chwilio.

Mae’r cofnodion yn cael eu cadw mewn llawysgrifau â chloriau lledr ac maen nhw’n dyddio nôl i 1872 pan agorodd y Brifysgol ei drysau am y tro cyntaf.

Hyd yma, mynediad cyfyng sydd wedi bod i’r cyfrolau bregus hyn a’r broses o chwilio am wybodaeth yn llafurus ar adegau.

Wedi’i ariannu drwy roddion dyngarol gan gyn-fyfyrwyr y Brifysgol a chyfraniad hael gan Gangen Gymdeithas cyn-fyfyrwyr Aberystwyth Caerdydd, y nod yw creu cofnod electronig gwbl chwiliadwy o fyfyrwyr fu’n astudio yn Aberystwyth yn ystod y 19eg a ddechrau’r 20fed ganrif.

Prosiect ar y cyd ydyw rhwng Cangen Cymdeithas cyn-fyfyrwyr Prifysgol Aberystwyth Caerdydd, Archifau Prifysgol Aberystwyth a Llyfrgell Genedlaethol Cymru (LlGC).

Cychwynnodd y prosiect yn 2016, gyda phob tudalen o’r deg cyfrol yn cael ei ddigido’n unigol fel lluniau ag ansawdd da gan LlGC. 

Ymlaen wedyn at y broses araf o drawsgrifio’r cynnwys digidol er mwyn creu cofnod chwiliadwy.

Mae gwirfoddolwyr o Gangen Cymdeithas cyn-fyfyrwyr Prifysgol Aberystwyth Caerdydd yn defnyddio offer trawsgrifio ar-lein a ddatblygwyd gan LlGC fel rhan o brosiect digido a thrawsgrifio’r Llyfr Coffa Cymreig, sy’n cael ei gadw yn Nheml Heddwch Caerdydd.

Cwblhawyd gwaith y gyfrol gyntaf (1872 – 1879) yn mis Awst, ac mae Cangen cyn-fyfyrwyr Prifysgol Aberystwyth Caerdydd ar yr ail gyfrol yn barod. Mae Cangen Aberystwyth ar y naill law yn gweithio ar gyfrol arall, a bydd myfyrwyr presennol a swyddogion Undeb Myfyrwyr Prifysgol Aberystwyth yn ymuno â’r gwaith.

Dywedodd Archifydd Prifysgol Aberystwyth, Julie Archer: “Mae'n hynod gyffrous ein bod ni’n gallu, gyda chymorth ein gwirfoddolwyr anhygoel, sicrhau bod y cyfoeth o wybodaeth sydd yn y cofrestrau yma yn agored. Mae’r gwirfoddolwyr yn elwa o ddysgu sgiliau newydd a’r ymchwilwyr yn elwa o ddeunydd sydd heb ei gyffwrdd hyd yma.

Ac mae’n briodol iawn bod gwaith trawsgrifio’r ail gyfrol yn dechrau nawr wrth i ni baratoi at ddathlu wythnos lansio’r ymgyrch Twrio drwy’r Archif”.

Mae Twrio drwy’r Archif yn ymgyrch sydd ar y cyd gan Yr Archifau Cenedlaethol a Chymdeithas Archifau a Chofnodion y DU ac Iwerddon. Mae’r ymgyrch yn cael ei lansio 18-26 Tachwedd eleni, a’r nod yw amlygu’r potensial unigryw sydd gan archifau i gyffroi pobl, i ddod a chymunedau ynghyd, ac i adrodd straeon rhyfeddol.  

Fel rhan o’r ymgyrch, bydd ffrwd trydar Archifau Prifysgol Aberystwyth @AberUniArchives yn rhyddhau lluniau diddorol o Archifau’r Brifysgol, bob dydd rhwng y 18-26 Tachwedd.

Rhannu