Mecanwaith newydd ar gyfer adeiladu cyfrifiaduron cwantwm

Dr Daniel Klaus Burgarth

Mae mecanwaith newydd ar gyfer adeiladu cyfrifiaduron cwantwm wedi ei gynnig gan dîm rhyngwladol o wyddonwyr sy’n cael ei arwain gan Dr Daniel Klaus Burgarth ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Mewn papur yr y cyfnodolyn gwyddonol Nature Communications (http://www.nature.com/ncomms/index.html), Dr Burgarth et al yn disgrifio sut mae arsylwi yn aml o floc adeiladu sylfaenol system cwantwm, ‘qubit’, yn gallai arwain at greu cyfrifiaduron llawer mwy pwerus.

Cyhoeddwyd y papur, Exponential rise of dynamic complexity in quantum computing through projections ar ddydd Gwener 10 Hydref 2014. Gosod y ddolen gyswllt yma.

Er bod y posibilrwydd o ddefnyddio effeithiau cwantwm i ddatblygu math newydd o gyfrifiadur wedi bod yn hysbys ers dros 30 mlynedd, dimon "cyfrifiaduron cwantwm" bach sydd wedi cael eu hadeiladu hyd yn hyn.

Mae gwyddonwyr bellach yn rhan o ymdrech fyd-eang i adeiladu cyfrifiaduron cwantwm mawr a fydd yn gallu perfformio rhai cyfrifiadau cymhleth iawn mewn amser byr iawn, tasgau a fyddai'n cymryd y cyfrifiaduron mwyaf pwerus mewn bodolaeth heddiw filoedd o flynyddoedd i’w cwblhau.

Dywedodd Dr Burgarth: “Yn ei hanfod, canlyniad yw hwn ym maes ffiseg ddamcaniaethol, ac un ym maes cyfrifiaduro cwantwm yn fwy penodol.”

"Yr hyn rydym yn dangos yw bod y weithred o fesur system cwantwm yn gallu newid ei deinameg yn sylweddol, i'r graddau bod y system sydd ddim yn cael ei mesur yn syml iawn tra bod yr un a fesurir yn gyfrifiadur cwantwm."

Ar wahân i gymwysiadau ymarferol bosibl, y canlyniad yn bwrw goleuni newydd ar rôl mesuriadau mewn mecaneg cwantwm. Tra yn ein bywyd o ddydd i ddydd mae pethau yn ymddangos annibynnol o'n harsylwadau, mae'n ffaith a fu’n hysbys ers tro ac yn peri dryswch, nad yw hyn bellach yn wir yn y byd cwantwm. Mae gwaith Dr Burgarth et al yn dangos hyn yn y modd cryfaf posibl.

Mae Dr Burgarth yn Uwch Ddarlithydd yn y Athrofa Mathemateg, Ffiseg a Gwyddoniaeth Cyfrifiadurol Prifysgol Aberystwyth. Yn wreiddiol o Hamburg yn yr Almaen, a graddiodd mewn Ffiseg ym Mhrifysgol Freiburg a dyfarnwyd iddo ddoethuriaeth (PhD) gan Goleg Prifysgol Llundain.

Bu’n gweithio fel ymchwilydd yn ETH Zurich, Prifysgol Rhydychen a Choleg Imperial Llundain.

Ei faes ymchwil yw Ffiseg Cwantwm ac mae'n gweithio'n agos gyda ffisegwyr, mathemategwyr a gwyddonwyr cyfrifiadurol. Ymunodd â Phrifysgol Aberystwyth yn 2011.

AU40214

Rhannu