Cynhadledd menywod mewn rhyfel ac yn rhyfela

Mae’r gynhadledd gyntaf ar y pwnc 'menywod mewn rhyfel ac yn rhyfela', a fydd yn edrych ar drais ar sail rhyw yn erbyn menywod yn ystod cyfnod o ryfel, yn cael ei chynnal ym Mhrifysgol Aberystwyth ar ddydd Gwener 11 a dydd Sadwrn 12 Mai.

Trais ar sail rhyw yn erbyn menywod yn ystod cyfnod o ryfel yw un o'r bygythiadau mwyaf i hawliau dynol mewn rhyfeloedd modern ac mae’n parhau i gael ei ddefnyddio fel strategaeth fwriadol a dull anghyfreithlon o ryfela, sydd yn fygythiad difrifol i fywydau menywod hyd yn oed ymhell ar ôl i’r ymladd orffen.

Mae'r gynhadledd ddeuddydd wedi cael ei threfnu gan yr Athro Ryszard Piotrowicz a Dr Anél Boshoff, o Adran y Gyfraith a Throseddeg yn y Brifysgol, a Olga Jurasz, myfyriwr PhD yn yr Adran a darlithydd yn y Brifysgol Agored.

Yn ogystal, bydd yr Athro Chris Harding, yr Athro John Williams a Jennifer Phipps o Adran y Gyfraith a Throseddeg yn gwneud cyflwyniadau, ynghyd â Dr Jennifer Mathers o’r Adran Wleidyddiaeth Ryngwladol.

Bydd y Brifysgol yn croesawu 50 o gyfranogwyr o bob cwr o'r byd ac yn cynnwys y pynciau canlynol; Troseddau rhyw a'r Gyfraith Troseddau Rhyngwladol; Astudiaeth Achos: Affganistan; trais a gwahaniaethu ar ôl y gwrthdaro; Menywod a rhyfel mewn llenyddiaeth, ffilm a chelf; Menywod ar ôl gwrthdaro arfog.

Eglurodd yr Athro Piotrowicz, "Mae menywod yn cael eu gweld yn aml fel dioddefwyr o ryfel oherwydd trais rhywiol, dadleoli gorfodol a ffactorau eraill. Er bod hyn yn gywir, gall fenywod hefyd gyflawni trais a chael eu grymuso gan eu profiadau yn ystod gwrthdaro arfog. Dyma'r materion y bydd y gynhadledd roi sylw iddynt."

Fe wnaeth adroddiadau diweddar gan y wasg a'r cyfryngau am ryfel Libya agor y defnydd o drais rhywiol gan luoedd Cyrnol Gaddafi, yn enwedig treisio, fel arf rhyfel.

Er bod Cyfraith Ryngwladol Ddyngarol a Hawliau Dynol y Gyfraith yn glir yn gwahardd y defnydd o drais, mae’r gymuned ryngwladol yn wynebu realiti rhyfel parhaus rhwng y ddau ryw.

Mae datblygiadau mewn cyfraith droseddol ryngwladol wedi annog erlyn  trais ar sail rhyw yn erbyn menywod yn ystod cyfnod o ryfel ar lefel ryngwladol.

Maent hefyd wedi pwysleisio'r ffaith bod merched hefyd yn gallu cyflawni trais a'u bod yn cymryd rhan weithredol mewn ymladd fel ymladdwyr dros ryddid, ymladdwyr guerilla a hefyd aelodau o luoedd arferol.

AU14912

Rhannu