Dr TUDOR E. JENKINS, MA, DPhil (Oxon), FInstP

Dydd Gwener 6 Tachwedd 2009

Dr TUDOR E. JENKINS, MA, DPhil (Oxon), FInstP

Ganwyd 18/09/49 - 03/11/09

Roedd Dr Tudor Jenkins, a fu farw ar ôl salwch byr ar 3 Tachwedd 2009, yn 60 oed, yn athro prifysgol ysbrydoledig , ac yn ffisegydd a datblygodd ffyrdd newydd o astudio eiddo electronig solidau trwy ddefnyddio spectroscopi optegol.

Cafodd Tudor ei eni yn Treherbert, yn y Rhondda Fawr ar 18 Medi 1949. Roedd yn fab i Morgan Jenkins, peiriannydd trydanol yn y pwll glo lleol, a'i wraig Violet (enw morwynol Pearson). Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg y Sir, Porth, ac ef oedd yr aelod cyntaf o'i deulu i fynychu prifysgol gan fynychu Coleg Corpus Christi, Rhydychen, i darllen Ffiseg  lle roedd yn Ysgolor Agored. Ymunodd â'r Labordy Clarendon, Rhydychen, lle enillodd ei ddoethuriaeth D. Phil. yn yr elfennau electronig o insiwleiddio solidau o dan oruchwyliaeth Dr JW Hodby. Wedi hynny treuliodd Tudor bedair blynedd yn ôl-gynorthwyydd ymchwil ddoethor ym Mhrifysgol Caerdydd, ble sefydlodd dechnegau gwasgariad  Raman ar gyfer yr astudiaeth o anhwylder cyfeiriadol mewn solidau moleciwlaidd.

Fe'i penodwyd yn ddarlithydd mewn micro-electroneg yn St.Andrew 's yn 1979, lle y dechreuodd ei ddiddordeb mewn lled-ddargludyddion a lle roedd hefyd wedi arloesi yn y defnydd o microcomputers cynnar i ddysgu israddedigion ac ar gyfer ymchwil. Yn 1983, ymunodd â'r Adran Ffiseg yn Aberystwyth, sefydlu grŵp ymchwil astudio priodweddau tra-ffilmiau tenau ar solidau. Daeth Tudor yn Uwch Ddarlithydd yn 1990 ac yn  Ddarllenydd mewn Ffiseg yn 2007. Yn Aberystwyth y daeth ei nodweddion ysbrydoledig fel athro i'r amlwg, gan dderbyn gwobr y Brifysgol yn 2005 am Ragoriaeth Addysgu.

Yn ystod y degawd diwethaf, bu Tudor Jenkins yn llwyddiannus yn cyfuno defnyddio pelydrau-X, gwasgariad neutron a spectroscopi optegol i gael gwybodaeth newydd am y cydlyniad atomig o insiwleiddio, lled-ddargludyddion a ffilmiau tenau metelaidd, sy'n cael eu defnyddio ym maes Microelectroneg, opteg a catalysis. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, datblygodd y dechneg o elipsometraeth optegol i'r man lle y gellir eu defnyddio i gyferbynnu delweddau electronig ar arwynebau. Roedd yn Gymrawd y Sefydliad Ffiseg ac roedd yn weithgar wrth gefnogi ei rhaglenni Achredu am nifer o flynyddoedd. Yng Nghymru roedd bob amser yn frwdfrydig yng ngweithgareddau y gangen, gan derbyn y swydd Cadeirydd Canghennau yr IoP a'r Fedal ar gyfer gwasanaethau i Ffiseg yng Nghymru yn 2003.

Er gwaethaf ei ddyletswyddau lawer ym Mhrifysgol Aberystwyth ac â'r IoP, cafodd Tudor hyd i amser i ysgrifennu dau werslyfr ffiseg. Roedd hefyd yn gerddor sylweddol, yn enwedig o gymwys ar y tiwba, ac ar y lute, y gitâr, y piano a'r organ. Bu Tudor yn aelod o'r Band Arian Aberystwyth am 26 mlynedd. Mewn chwaraeon, roedd yn chwaraewr sboncen egnïol ac yn arbenigwr karate (KYU gradd gyntaf). Roedd Tudor hefyd yn gyd-sylfaenydd yr uned arddangos gwyddoniaeth rhyngweithiol, a elwir yn Infinity - gan ymweld ag ysgolion ac Eisteddfodau dros nifer o flynyddoedd.

Roedd Dr Tudor Jenkins yn gydweithiwr ymroddgar a lliwgar, yn enwog am ei dyfyniadau Lladin cryno a roddai yn aml wrth gloi ei negeseuon e-bost. Edrychai ymlaen at symleiddio'r modiwlau dysgu ar gyfer y sesiwn 2009,  ac roedd wedi dod i'r casgliad  bachog gydag egwyddor Ockham, Occam's razor: entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem sydd o'i gyfieithu'n fras yn golygu "Ni ddylid lluosi endidau y tu hwnt i'r angen". Roedd Tudor bob amser yn bragmatydd.

Athro Neville Greaves, Cyfarwyddwr y Sefydliad Mathemateg a Ffiseg, Prifysgol Aberystwyth.

Rhannu