Gallai pori alpacaod helpu taclo newid hinsawdd - ymchwil

Alpacaod yng Nghanolfan Ymchwil yr Ucheldir Pwllpeiran, IBERS, Prifysgol Aberystwyth

Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn ymchwilio a allai pori alpacaod ochr yn ochr ag anifeiliaid eraill helpu ffermwyr i fynd i’r afael â newid hinsawdd. 

Bydd y prosiect newydd yn edrych ar effeithlonrwydd a buddion amgylcheddol pori gwahanol rywogaethau gyda’i gilydd, megis defaid, geifr ac alpacaod.

Bydd y gwaith yng Nghanolfan Ymchwil yr Ucheldir Pwllpeiran y Brifysgol yn adeiladu ar ymchwil blaenorol, a ganfu fod pori cymysg o ddefaid gyda gwartheg wedi gwella cyfradd tyfiant ŵyn, iechyd anifeiliaid a lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr. Fodd bynnag, er gwaethaf y buddion hyn, mae niferoedd gwartheg yn yr ucheldiroedd yn parhau i ddisgyn.

Bydd yr astudiaeth newydd yn canolbwyntio ar y potensial, sydd heb ei ymchwilio eto, o ddefaid yn pori gyda rhywogaethau llai cyffredin, megis alpacaod a geifr, a'r gallu i wella effeithiolrwydd y defnydd o dir pori a mynd i’r afael â newid hinsawdd. Fel gwartheg, mae arferion pori’r rhywogaethau hyn yn wahanol i ddefaid.

Bydd treialon bwydo ar gyfer yr ymchwil yn dechrau’r mis hwn i gasglu data ar effeithiolrwydd treuliadwyedd cymharol gwahanol fwydydd mewn alpacaod, geifr a defaid, a monitro eu hallyriadau methan. Dilynir hyn gan dreialon pori yn ystod gwanwyn a haf 2023 a 2024.

Dywedodd yr Athro Mariecia Fraser o Athrofa Biolegol, Amgylcheddol a Gwledig (IBERS), Prifysgol Aberystwyth:

“Mae Alpacaod wedi cael eu hanwybyddu fel porwyr cadwraeth posibl. Mae'r prosiect hwn yn edrych ar ffyrdd newydd o bori'r anifeiliaid hyn a sut y gallen nhw helpu mynd i’r afael â newid hinsawdd. Mae’n cyd-fynd yn berffaith â’r brif flaenoriaeth ymchwil yma yn IBERS yn Aberystwyth i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr amaethyddol a helpu i gyrraedd targedau sero net.

“Mae alpacaod wedi addasu i oroesi ar ddiet o ansawdd gwael. Gallan nhw hefyd fod o fudd i fioamrywiaeth glaswelltiroedd gan eu bod nhw’n bwyta rhywogaethau ymledol sy’n doreithiog ar ucheldiroedd Cymru. Mae cael gwared ar y rhywogaethau ymledol hyn, fel Molinia, hefyd yn cael effaith gadarnhaol drwy sicrhau bod bwyd sy’n well gan ddefaid ar gael. Yn yr un modd, mae gofynion hwsmonaeth a seilwaith alpacaod yn debyg i ofynion defaid, a allai ganiatáu addasu systemau ffermio ucheldir presennol yn gymharol hawdd.

“Mae taliadau cymorth amaethyddol yn newid ac yn parhau i symud oddi wrth gynhyrchu cynradd tuag at reoli cadwraeth. Felly, gallai fod cyfle i gynnwys y rhywogaethau da byw amgen hyn mewn cynlluniau ariannu yn y dyfodol.”

Ariennir y prosiect gan Ysgoloriaeth AberDoc a Chyllid Canolfan Ymchwil Ucheldir Pwllpeiran.

Rhannu