Partneriaeth cadwyn gyflenwi i yrru cynnydd tuag at sero net ar ffermydd

Campws Gogerddan

Mae menter ymchwil newydd wedi ei lansio er mwyn cynorthwyo ffermwyr glaswelltir i gyflawni allyriadau carbon sero net erbyn 2040.

Bydd Partneriaeth Glaswelltiroedd Cynhyrchiol Sero Net, a sefydlwyd gan gwmni Germinal ac Athrofa’r Gwyddorau Biolegol, Amgylcheddol a Gwledig Prifysgol Aberystwyth (IBERS), yn tynnu ar arbenigedd o’r gadwyn gyflenwi gyfan fel y gall cynhyrchwyr hefyd gynnal lefelau cynhyrchu a phroffidioldeb fferm.

Glaswelltir yw cnwd mwyaf y DU, gyda phorfeydd parhaol dros dro a gwell yn gorchuddio 11.2 miliwn hectar.

Dyma hefyd storfa garbon fwyaf y DU, a chredir bod tua 2bn tunnell o garbon wedi'i storio mewn priddoedd glaswelltir - mwy o garbon yr hectar na choedwigaeth.

Fodd bynnag, mae ffermio yn wynebu cyfnod dwys o newid gyda chymorthdaliadau fferm yn symud o daliadau uniongyrchol i gynlluniau rheoli tir amgylcheddol. Gellir cynyddu gwelliannau bach mewn dal a storio carbon neu allyriadau carbon i wneud gwahaniaeth mawr yn genedlaethol.

Ar yr un pryd, mae'r hinsawdd yn gynyddol anodd ei ragweld ac mae digwyddiadau tywydd yn effeithio ar gynhyrchu bwyd i raddau cynyddol ac mae llawer o gostau mewnbwn fferm ar eu huchaf erioed, tra bod y galw am fwyd yn cynyddu.

Gyda galwadau am ôl troed carbon ysgafnach a chynnyrch iachach ar gynnydd, mae pwysau cynyddol ar ffermwyr i leihau eu hôl troed carbon.

Er mwyn parhau i fod yn gynhyrchwyr protein dietegol yn effeithlon ac i gynnal y carbon sydd wedi'i gloi yn y pridd, mae'n hanfodol magu da byw ar laswelltir, ond mae'n rhaid i'r glaswelltir hwnnw fod yn gynhyrchiol.

Mae ffurfio'r Bartneriaeth Glaswelltir Cynhyrchiol Sero Net yn golygu bod y ffocws eisoes ar sawl maes a fydd o fudd yn y dyfodol.

Dywedodd Rheolwr Gyfarwyddwr Germinal GB, Paul Billings:

“Mae'r grŵp eisoes yn edrych ar ystod o gyfleoedd ym maes rheoli pridd a glaswelltir, effeithlonrwydd defnyddio da byw a maetholion planhigion a lleihau allyriadau. Mae yna waith hefyd ar sut y gall y sector da byw cnoi cil a chadwyni cyflenwi cysylltiedig gofleidio cysyniad yr economi gylchol i yrru cynnydd.

“Mae’r mynydd sero net sy’n ein hwynebu yn fawr. Er mwyn cyrraedd y copa, mae angen i ni newid yr hyn rydyn ni'n ei wneud mewn ffyrdd sylweddol. Mae pob newid yn cael effaith ac yn ennyn ymateb, ac mae angen i ni gydlynu'r newidiadau hyn i sicrhau nad ydym yn cymryd un cam ymlaen a dau yn ôl. Mae'r Bartneriaeth Glaswelltir Cynhyrchiol Sero Net yn cynnig dull unigryw, gyda rhanddeiliaid o bob rhan o'r gadwyn gyflenwi bwyd ehangach yn canolbwyntio ar yr un nod - cynorthwyo ffermwyr glaswelltir i gyflawni sero net wrth gynnal y cyflenwad bwyd. Nid oes un lifer na botwm y gallwn ei dynnu na'i wasgu i sicrhau llwyddiant; bydd yn gyfuniad o enillion cynyddrannol.

“Gweithio gyda ffermwyr fydd y llwybr gorau i ddod o hyd i ateb newydd a fydd yn cael ei ddefnyddio'n ymarferol. Ond ni all ffermwyr ddatrys yr her hon ar eu pen eu hunain. Mae angen cefnogaeth aelodau blaengar o'r gadwyn gyflenwi arnynt i gyflawni sero net. Dim ond trwy weithio ar y cyd â chyflenwyr mewnbwn fferm, ffermwyr a chynhyrchwyr, proseswyr bwyd, manwerthwyr bwyd, cynghorwyr, byrddau ardoll ac undebau y gallwn ddechrau gwneud cynnydd gwirioneddol.”

Dywedodd Dr Christina Marley, Darllenydd mewn Systemau Glaswelltir Cynaliadwy a Bwydydd Amaeth yn IBERS: “Er mwyn cyflawni systemau bwyd-amaeth glaswelltir sero net, bydd angen syniadau ar gyfer arloesi gan yr holl randdeiliaid sy'n ymwneud â'r gadwyn gyflenwi. Trwy weithio gyda'n gilydd, gallwn rannu gwybodaeth gyfredol a phenderfynu ar yr arloesedd gwyddonol sydd ei angen nawr wrth i ni ymdrechu i sicrhau sero net erbyn 2040.”

Partneriaid rhwydwaith cadwyn gyflenwi’r Bartneriaeth Glaswelltir Cynhyrchiol Sero Net yw: Germinal, Prifysgol Aberystwyth, Mole Valley Farmers, Dalehead Foods Ltd, Sainsburys, Waitrose, LEAF, NFU, NFU Cymru, CIEL, KTN, Hybu Cig Cymru, AHDB, Pilgrim's UK , Müller Milk and Ingredients, WD Farmers Ltd, NRM, Kingshay.

Rhannu