‌Swolegydd a pharasitolegydd o Gymru oedd Florence Gwendolen Rees, (3^ydd Gorffennaf 1906 – 4^ydd Hydref 1994), a fu, yn olynol, yn Ddarlithydd Cynorthwyol, Darlithydd, Uwch Ddarlithydd, Darllenydd, ac Athro ac a ddaeth yn Athro Emeritws yn 1973. Hi oedd y Gymraes gyntaf i ddod yn gymrawd y Gymdeithas Frenhinol ac fe’i hetholwyd hefyd yn Gymrawd yr Athrofa Bioleg. Bu’n Is-lywydd ac yn Llywydd Cymdeithas Brydeinig Parasitoleg a chyhoeddodd 68 o bapurau ymchwil, yn ogystal â hyfforddi llaweroedd o fyfyrwyr.

Mae Marie Breen Smyth o Ogledd Iwerddon yn awdur academaidd, athrawes ac ymchwilydd, a bu’n Ddarllenydd  mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol ac yn Gyfarwyddwr y Ganolfan Astudio Radicaleiddio a Thrais Gwleidyddol Cyfoes ym Mhrifysgol Aberystwyth. Ar hyn o bryd hi yw golygydd y cylchgrawn  Critical Studies on Terrorism, ac mae hi wedi cyhoeddi lliaws o ysgrifau a llyfrau’n ymwneud â’r gwrthdaro yng Ngogledd Iwerddon, yn arbennig effaith trawma, gwleidyddiaeth dioddefwyr a chrefydd a gwrthdaro, yn ogystal ag ysgrifennu am drais gwleidyddol yn Ne Affrica, a’r gwrthdaro rhwng Israel a Phalesteina. Mae hi hefyd yn ymwneud â’r prosiect ‘Iachâd drwy Gofio’, a fwriadwyd i ystyried sut y gall Gogledd Iwerddon ddelio â’i gorffennol, ac mae ei llyfr diweddaraf yn ymdrin â’r pwnc adfer y gwir o afael hanes rhagfarnllyd.   ‌‌‌

Athro Astudiaethau Heddwch a Gwrthdaro yn y Brifysgol Heddwch gysylltiedig â’r Cenhedloedd Unedig yw Dr Mary Elizabeth King, ac mae ganddi ddoethuriaeth mewn Gwleidyddiaeth Ryngwladol o Aberystwyth. Bu’n rhan o’r mudiad hawliau sifil yn America yn y 1960au a chwaraeodd ran hanfodol wrth sicrhau bod erchyllterau a gâi eu cyflawni yn erbyn dinasyddion duon yn cael eu cofnodi, ac yn peri bod y cyhoedd a’r genedl yn ymwybodol o’r SNCC (Pwyllgor Cyd-drefnu Di-drais y Myfyrwyr). Y mae hefyd yn gyd-awdur ysgrifau  ar rywiaeth ac ar drin menywod yn anghyfartal yn y mudiad hawliau sifil. Prynodd hi a’i gŵr fferm yn Nhregaron yn y 1970au gyda’r ddiadell fwyaf o lamaod yn y DU, ond mae hi’n dal i gymryd rhan mewn llawer o grwpiau academaidd sy’n canolbwyntio ar hawliau dynol a chydraddoldeb, ac mae hi’n un o grŵp byd-eang o 200 o academyddion sy’n ceisio sicrhau bod Astudiaethau Heddwch yn cael eu haddysgu a’u dysgu.

Rhewlifegydd ac un o’r dim ond 8 menyw sydd wedi derbyn Medal Begynol yw Tavi Murray. Enillodd radd anrhydedd dosbarth cyntaf mewn Ffiseg a Chyfrifiadureg yn Aberystwyth yn 1990. Bu’n ddarlithydd, Darllenydd ac yn Athro Rhewlifeg ym Mhrifysgol Leeds ac ym Mhrifysgol Abertawe ar ôl hynny. Mae hi ar flaen y gad yn yr ymchwil i un o’r pynciau dadleuol cyfoes mwyaf pwysfawr, sef newid hinsawdd ac mae’n ymddiddori’n arbennig mewn llif rhewlifoedd ac yn y raddfa mae rhewlifoedd yn cyfrannu at godi lefel y môr yn fyd-eang, gyda phrosiectau yn mynd rhagddynt yn y maes yn yr Arctig, yr Antarctig a rhanbarthau mwyaf rhewlifol y byd.  ‌

Bardd Cymraeg ac academydd yw’r Athro Christine James a hi yw’r fenyw gyntaf i fod yn Archdderwydd Cymru. Enillodd radd anrhydedd dosbarth cyntaf yn y Gymraeg a PhD am draethawd ymchwil ar Ddeddfau Hywel Dda, ac mae hi wedi ennill gwobrau llenyddol niferus yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Ar hyn o bryd mae hi’n athro yn Adran Gymraeg Prifysgol Abertawe, ac mae hi’n Gymrawd etholedig o Gymdeithas Ddysgedig Cymru ac o’r  Academi Gymreig.

Cantores glasurol Gymreig, cyflwynwraig ac actores yw Shân Cothi a raddiodd mewn cerddoriaeth a drama ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth ac sydd wedi cael ei anrhydeddu gyda chymrodoriaethau yn Aberystwyth a Llambedr Pont Steffan.  Mae hi wedi perfformio mewn lleoliadau o Stadiwm y Mileniwn i Hong Kong, mae wedi ennill gwobr BAFTA am ei chyfres deledu ei hunan, ac wedi action mewn drama deledu Gymraeg, Con Passionate, a enillodd amryw o wobrau yn ogystal â’r wobr gyntaf ymhlith y gwobrau Rose d’Or.

Cymraes sy’n gyfarwyddwr ffilmiau yw Sharon Maguire a brofodd ei llwyddiannau pennaf ar ôl cyfarwyddo Bridget Jones’ Diary. Astudiodd Saesneg a Drama ym Mhrifysgol Cymru Aberystwyth, ac yna aeth ymlaen i ennill y cymhwyster  dysgu TAR (Tystysgrif Addysg i Raddedigion).  Honnir iddi ddweud, “Mae hi bob amser yn torri’r garw mewn partïon pan fyddaf yng nghwmni’r mathau o bobl sydd wedi astudio yn Rhydychen a Chaergrawnt, i frolio: ‘I Aberystwyth yr es i!’”

Fel y nodwyd yn ddiweddar yn Newyddion Aber, mae Dr Hannah Dee,  darlithydd Cyfrifiadureg yma yn Aberystwyth wedi ei henwi gan ‘Computer Weekly’ fel y ddegfed fenyw fwyaf dylanwadol mewn cyfrifiadura yn y DU. Ei meysydd ymchwil yw golwg gyfrifiadurol ar gyfer dadansoddi ymddygiad dynol, datgeliad cysgodion ac ymresymu ynglŷn â chysgodion, ac agweddau myfyrwyr tuag at  astudio cyfrifiaduraeth.