Programme Specifications

Datganiad Meincnodi’r Gymraeg gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Dance, Drama and Performance Studies

Medi 2023

• Rhoi i’r myfyrwyr y cyfle i astudio’r iaith Gymraeg a’i llenyddiaeth ar wastad academaidd uchel, gan roi iddynt y moddion i’w deall, eu dadansoddi a’u gwerthfawrogi fel rhan ganolog o hanes meddwl, dychymyg a mynegiant y Cymry.

• Meithrin mewn myfyrwyr y gallu i adnabod teithi’r iaith Gymraeg, a’u galluogi  i’w mynegi eu hunain ynddi, ar lafar ac yn ysgrifenedig, yn hyderus, yn rhugl ac  yn gywir

• Cynorthwyo myfyrwyr i ddeall ac i werthfawrogi grym mynegiannol iaith.

• Meithrin dealltwriaeth o’r broses greadigol ac o werth gweithiau llenyddol.

• Meithrin mewn myfyrwyr y gallu i feddwl drostynt eu hunain, i feithrin barn feirniadol a golygwedd hanesyddol, a, lle bo’n berthnasol, i feithrin eu doniau llenyddol.

• Ennyn mewn myfyrwyr frwdfrydedd tuag at y pwnc.

• Darparu profiad cyffrous a boddhaus o ran dysgu ac addysgu.

• Meithrin sgiliau trosglwyddadwy a fydd yn berthnasol i ddatblygiad personol y myfyrwyr ac a fydd yn gaffaeliad iddynt pan gyflogir hwy maes o law.

• Paratoi myfyrwyr ar gyfer ymateb i ofynion cyflogwyr mewn gyrfaoedd lle byddant yn arddel cymhwyster yn y Gymraeg a lle disgwylir iddynt ddefnyddio’r iaith yn gyson ar wastad uchel.

• Gosod sylfaen ar gyfer astudio pellach o fewn cwmpas y pwnc ei hun ac o fewn meysydd perthynol.

Y mae’r amcanion uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

• Cyflwyno a datblygu cyfres o sgiliau technegol, dehongliadol, beirniadol academaidd, cyfathrebol a chreadigol ym maes astudiaethau ffilm a theledu

• Darparu cyfleon i ddadansoddi ffilm, teledu a chyfryngau fel prosesau a chynnyrch yn ogystal â datblygu a meithrin ymwybyddiaeth o’r cyfryngau fel moddau o gynrychioli ac o ddeall a dehongli’r byd

• Amlygu, dehongli a chymhwyso cynnyrch cyfryngol Cymreig o fewn ei gyd-destun diwylliannol, gwleidyddol, ieithyddol a chymdeithasol

• Cynnig cyfleon i fyfyrwyr fanteisio ar brofiadau ymarferol gan gynnwys prosiectau unigol neu mewn grwpiau penodol, a chynnig cyfleon cyfatebol ym meysydd damcaniaeth ac ymchwil annibynnol

• Datblygu gwybodaeth a medrau i ystyried yn feirniadol safle, swyddogaeth ac effaith cyfryngau newydd a chydgyfeiriant o fewn cymdeithas gyfoes

• Cynorthwyo’r broses o ddatblygu sgiliau deallusol personol sydd yn angenrheidiol ar gyfer ymchwil annibynnol mewn cyd-destun academaidd

• Cynnig cyfleon i gynorthwyo’r broses o ddatblygu sgiliau deallusol rhyngbersonol a sgiliau gwaith tîm sydd yn angenrheidiol mewn prosiectau cydweithredol

• Cynnig cyfuniadau ar agweddau damcaniaethol ac ymarferol wrth astudio ffilm a theledu

• Paratoi llwybrau ar gyfer astudio pellach yn y meysydd hyn.

Canlyniadau Dysgu arfaethedig - mae’r rhaglen yn rhoi cyfle i fyfyrwyr ddatblygu a dangos gwybodaeth a dealltwriaeth, sgiliau, doniau a nodweddion eraill yn y meysydd canlynol:

• A1. Gwybodaeth drylwyr o deithi’r iaith Gymraeg.

• A2. Gwybod sut i ddisgrifio a dadansoddi iaith gan ddefnyddio’r eirfa dechnegol briodol.

• A3. Ymwybyddiaeth gyffredinol o ddatblygiad yr iaith Gymraeg drwy’r oesoedd ac o brif gyfnodau hanesyddol yr iaith.

• A4. Gwybodaeth o lenyddiaeth Gymraeg hen a diweddar.

• A5. Gwybodaeth ynghylch hanes llenyddiaeth Gymraeg ac o’r ffactorau hanesyddol, cymdeithasol a deallusol a ddylanwadodd arni drwy’r oesoedd.

• A6. Gwybodaeth sut i drin gweithiau llenyddol yn feirniadol, gan ddefnyddio geirfa dechnegol lle bo hynny’n briodol.

• A7. Adnabyddiaeth o wahanol ddulliau a genres llenyddol a’r teithi a’r nodweddion a berthyn iddynt.

• A8. Ymwybyddiaeth o’r gwahanol ddulliau o astudio llenyddiaeth, gan gynnwys amgyffrediad o berthnasedd  cysyniadau beirniadol.

• A9. Gwybodaeth ynghylch y cysylltiadau rhwng llenyddiaeth Gymraeg a llenyddiaeth mewn ieithoedd eraill ac o le testunau llenyddol Cymraeg o fewn patrymau diwylliannol rhyngwladol.

• A10. Ymwybyddiaeth o swyddogaeth iaith a llenyddiaeth mewn perthynas â meithrin, cynnal a datblygu’r hunaniaeth genedlaethol Gymreig.

• A11. Ymwybyddiaeth o sefyllfa gymdeithasol bresennol yr iaith ac o’r dulliau a ddefnyddir i’w hyrwyddo a’i hadfer.

• A12. Cynefindra â ffynonellau cyfeirio safonol yn ymwneud â’r Gymraeg a’i diwylliant, ar ffurf brintiedig ac electronig.

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Darlithoedd; darllen dan gyfarwyddyd; seminarau; dosbarthiadau tiwtorial; dosbarthiadau iaith; dosbarthiadau darllen testun; gweithdai; paratoi ac ysgrifennu traethodau; gweithio ar draethawd hir neu brosiect; rhoi cyflwyniadau a thrafod cyflwyniadau myfyrwyr eraill; gwaith maes.

Dull asesu:

Arholiadau ysgrifenedig; profion llafar; gwaith cwrs (yn bennaf, traethodau); gwaith prosiect; profion iaith; traethawd estynedig; gwaith ffolio (gan gynnwys ysgrifennu creadigol, ymarferion iaith).

Bwriedir i fyfyrwyr ddatblygu a dangos gwybodaeth, dealltwriaeth a dirnadaeth:

• o’r cysyniadau a’r damcaniaethau allweddol wrth astudio a dadansoddi cynnyrch y diwydiant ffilm, teledu a’r cyfryngau

• o’r strwythurau a’r prosesau sydd ynghlwm â’r cyfryw ddiwydiannau

• o swyddogaeth a chyfraniad y cyfryngau mewn cyd-destun diwylliannol, cymdeithasol a gwleidyddol

• o agweddau ar hanes a datblygiad y cyfryngau, yn benodol yng Nghymru, y Deyrnas Gyfunol, Ewrop, yr Unol Daleithiau ac, yn achlysurol, y tu hwnt i hynny

• o gynnyrch y cyfryngau mewn perthynas ag arddull, genre, cod ac arfer, wrth greu ac wrth ddefnyddio’r cynnyrch hwnnw

• o’r disgyrsiau a gaiff eu creu a’u cynnal gan a thrwy’r cyfryngau

• o brosesau, arferion, rheolau a phroblemau a geir wrth greu cynnyrch cyfryngol creadigol, mewn grŵp a/neu fesul unigolyn.

• B1. Sgiliau ieithyddol ymarferol a fydd yn cynnwys y gallu i drafod pynciau cymhleth yn raenus, yn ysgrifenedig ac ar lafar.

• B2. Medrau dadansoddi iaith a’r defnydd ohoni mewn amrywiol sefyllfaoedd.

• B3. Y gallu i gynnull ac i gyfleu gwybodaeth ynghylch testunau llenyddol ac i ymdrin â hwy yn feirniadol yn ysgrifenedig ac ar lafar.

• B4. Y gallu i ymateb yn briodol i’r defnydd o iaith ac o’r dychymyg mewn llenyddiaeth.

• B5. Y gallu i ystyried llenyddiaeth yn ei chyd-destun hanesyddol, cymdeithasol a syniadol.

• B6. Y gallu i adnabod confensiynau llenyddol ac i werthfawrogi eu defnydd a’u swyddogaeth mewn perthynas â genres  llenyddol arbennig.

• B7. Llunio llyfryddiaethau a chyfeirio mewn modd safonol a chyson at ffynonellau.        

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch. 

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Darlithoedd; darllen dan gyfarwyddyd; seminarau; dosbarthiadau tiwtorial; dosbarthiadau iaith; dosbarthiadau darllen testun; gweithdai; paratoi ac ysgrifennu traethodau; gweithio ar draethawd hir neu brosiect; rhoi cyflwyniadau a thrafod cyflwyniadau myfyrwyr eraill; gwaith maes.

Dull asesu:

Arholiadau ysgrifenedig; profion llafar; gwaith cwrs (yn bennaf, traethodau); gwaith prosiect; profion iaith; traethawd estynedig; gwaith ffolio (gan gynnwys ysgrifennu creadigol, ymarferion iaith).

Bwriedir i fyfyrwyr ddatblygu a dangos sgiliau deallusol:

• Wrth archwilio ac astudio ystod o sefyllfaoedd ac o ffurfiau ar ffilm a theledu ac adnabod a dehongli eu hystyron a’u harwyddocâd, gan ddangos ymwybyddiaeth feirniadol o ‘ystyr’ a’r modd y’i creir yn y cyd-destun clyweledol

• Wrth geisio canfod a chyflwyno ystod eang o ffynonellau priodol wrth ymchwilio a chyflwyno dadleuon ynghyd ag ystyried a thafoli gwybodaeth a honiadau o wybodaeth a gyflwynir yn y meysydd astudio o safbwynt eu statws, eu dilyniant, eu gwerth a’u gwreiddiau

• Wrth gymhwyso geirfa feirniadol ac arbenigol i’r astudiaeth o’r meysydd hyn

• Wrth gymhwyso dealltwriaeth o un cyd-destun i gyd-destun arall, boed o un cyfrwng i’r llall neu o un cyfnod hanesyddol, diwylliannol neu wleidyddol i’r llall

• Wrth ffurfio, datblygu a gweithredu cynlluniau i greu cynyrchiadau ymarferol fel unigolion neu mewn grŵp.

• D1. Gallu mynegiant graenus yn y Gymraeg ar lafar ac yn ysgrifenedig.

• D2. Gallu i gyfleu dadleuon yn gydlynus ac yn groyw ac mewn modd argyhoeddiadol.

• D3. Gallu i feddwl yn annibynnol.

• D4. Gallu i ymagweddu’n feirniadol ac i ddadansoddi a chrynhoi dadleuon a safbwyntiau a gyflwynir gan eraill.

• D5. Gallu i weithio’n annibynnol ac i gywain gwybodaeth yn drefnus a phwrpasol o amryw ffynonellau, i’w chloriannu’n feirniadol gan ddethol elfennau arwyddocaol a dilys, a’i chyflwyno i eraill ar ffurf gydlynus ac ystyrlon.

• D6. Gallu i ddeall ac i ddatblygu cysyniadau cymhleth ac i ymdrin â hwynt yn feirniadol ac yn ddadansoddol.

• D7. Gallu i weithio yn fanwl ac yn drylwyr.

• D8. Medrau trefniadol mewn perthynas â thasgau gosodedig, gan gynnwys rheoli amser yn effeithiol.

• D9. Sgiliau technoleg gwybodaeth sylfaenol, gan gynnwys prosesu geiriau, a’r gallu i gywain gwybodaeth o ffynonellau electronig.

• D10. Golygu gwaith cyn ei gyflwyno mewn diwyg clir a graenus.

• D11. Gallu i ddeall hanfodion deunydd a luniwyd mewn iaith arall/ieithoedd eraill ac i’w gyfieithu i’r Gymraeg neu ei ailfynegi yn y Gymraeg.

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch. 

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Yn gyffredinol dysgir sgiliau trosglwyddadwy/allweddol drwy ddilyn y modiwlau a astudir, hynny yw, y mae eu meithrin yn gysylltiedig â dulliau dysgu’r modiwlau.    

Ymhlith y dulliau hynny y mae darlithiau, darllen dan gyfarwyddyd, seminarau, dosbarthiadau tiwtorial, paratoi ac ysgrifennu traethodau, a rhoi cyflwyniadau.

Asesir y sgiliau hyn mewn arholiadau ffurfiol, profion iaith, gwaith cwrs, ac asesu llafar.

Y mae mesur gallu’r myfyrwyr i’w mynegi eu hunain yn raenus yn y Gymraeg yn rhan o asesu pob modiwl. 

• Meithrin sgiliau berniadol a dadansoddol

• Datblygu syniadau, ffurfio dadleuon a’u cyflwyno ar lafar, yn ysgrifenedig a/neu yn glyweledol

• Casglu gwybodaeth, ymchwilio, dethol a threfnu deunydd deallusol a chreadigol

• Gweithredu a chwblhau prosiectau fesul unigolyn ac mewn grŵp

• Arddangos sgiliau cyfathrebol ar lafar, yn ysgrifenedig a/neu yn glyweledol

• Cynllunio a chyflawni prosiectau o fewn cyfyngiadau amser ac adnoddau

• Adnabod a datrys problemau ymarferol a deallusol mewn cyd-destunau niferus ac amrywiol

• Ymateb yn gadarnhaol i feirniadaeth adeiladol ac arddangos y gallu i fod yn hunan-feirniadol

• Gallu defnyddio ystod o sgiliau ac adnoddau technoleg gwybodaeth yn y cyd-destunau priodol

• Datblygu a chymhwyso sgiliau ymchwil