Module Information

Mae arweinyddiaeth system o fewn ac ar draws sefydliadau addysgol yn fwyfwy pwysig er mwyn adeiladu’r cyfalaf proffesiynol a’r capasiti proffesiynol angenrheidiol ar gyfer gwella. Mae tystiolaeth ryngwladol fod arweinwyr/arweinyddiaeth system, pan y’i defnyddir yn gywir, yn gallu bod yn rym cadarnhaol ar gyfer newid
Bydd y modiwl hwn yn canolbwyntio ar rolau, swyddogaethau a chyfrifoldebau arweinyddiaeth y rheiny sy’n gweithredu’n arweinwyr system, ar wahanol lefelau. Mae’r dystiolaeth ryngwladol ynghylch arweinwyr/arweinyddiaeth system, fodd bynnag, yn pwyntio’n gyson at yr angen am eglurder ynghylch:
• Diffiniad, rôl a swyddogaethau arweinwyr system.
• Y meini prawf ar gyfer dewis a’r broses benodi.
• Cyfrifoldebau craidd a’r disgwyliadau a osodir ar arweinwyr system.
• Y strwythurau atebolrwydd a’r prosesau gwerthusol sy’n amgylchynu’u rôl fel arweinwyr system.
• Mesur effaith arweinwyr/arweinyddiaeth system trwy brosesau monitro a gwerthuso cytunedig.
Felly, bydd 4 llinyn craidd y modiwl hwn yn cwmpasu’r agweddau micro a macro ar arwain o fewn, ar draws a rhwng systemau.

Nod y modiwl yw galluogi myfyrwyr i gyflawni’r canlynol yn feirniadol:

• archwilio cysyniad arweinyddiaeth system a rôl arweinwyr system.
• arfarnu’r ffordd y mae polisi yn effeithio ar arwain newid a gwella system.
• myfyrio ar y ffyrdd y gall athrawon fod yn arweinwyr system a sut gall gwahanol fathau o gydweithredu proffesiynol adeiladu’r capasiti am newid ar lefel system.

Rhennir y modiwl yn bedwar llinyn craidd, fel a ganlyn:

Maes Craidd 1 Dehongliadau lefel macro o arweinwyr/arweinyddiaeth system
Bydd y maes craidd yn cynnwys damcaniaethau meddwl systemau, newid system a dysgu system. Mae ffocws macro yn pwysleisio effaith gyfunol arweinwyr/arweinyddiaeth system i newid, gweddnewid neu wella’r system. Ar lefel macro, cyflwynir arweinwyr/arweinyddiaeth system ar ffurf cyfres eang o ddisgwyliadau ac arferion arweinyddiaeth sy’n canolbwyntio ar newid a gwelliant ar raddfa.
Maes Craidd 2 Archwilio newid o fewn systemau addysg, ac is-systemau yn rhyngwladol
Bydd y maes craidd hwn yn bwrw golwg ar newid lefel system a’r polisïau sydd wedi fframio gwelliant ysgol a system. Bydd yn bwrw golwg yn benodol ar brosesau newid addysgol a rolau arweinydd/arweinyddiaeth system.
Maes Craidd 3 Dehongliadau lefel micro o arweinwyr/arweinyddiaeth system. Bydd y maes craidd hwn yn canolbwyntio ar rolau, cyfrifoldebau a swyddogaethau penodol arweinwyr system unigol (gan gynnwys athrawon, arweinwyr ysgol ac arbenigwyr addysgol eraill) o fewn cyd-destun neu leoliad addysgol penodol. Mae’r rolau a’r cyfrifoldebau hyn yn cynnwys:
a) eiriolaeth
b) gweithredu
c) hwyluso
ch) bod yn asiant ar gyfer newid
d) porthgadw
dd) paratoi
e) gwella
f) datganoli

Llinyn Craidd 4 Athrawon yn Arwain Newid System – bydd y maes craidd hwn yn canolbwyntio ar y ffyrdd penodol y gall athrawon o fewn system gyfrannu at newid a gwella. Bydd y maes craidd hwn yn ystyried sut y gall y gwahanol fathau o gydweithredu gan athrawon greu’r capasiti i newid a gwella. Hefyd, bydd yn ystyried y rhwystrau rhag arweinyddiaeth system yn ymarferol.
Mae arwain er tegwch a rhagoriaeth yn ganolog i’r llwybr arweinyddiaeth arbenigol hwn, lle’r ystyrir mai tegwch yw’r sbardun polisi canolog sy’n cyd-osod ac yn clymu’r holl bolisïau addysg eraill yng Nghymru. Yn rhy aml o lawer, ystyrir mai mater ychwanegol yw tegwch, prosiect neu is-set o flaenoriaethau polisi sy’n delio ar wahân â hil, rhywedd, rhywioldeb ac ati. Mae cyd-osod polisïau yn hanfodol er mwyn i’r tegwch fod yn fwy na dyhead neu ôl-ystyriaeth. Fel y dengys systemau addysg uchel eu perfformiad, rhagflaenydd rhagoriaeth yw tegwch, nid ei sgil-gynnyrch. Felly, mae angen i’r holl arweinwyr o fewn, rhwng ac ar draws y system gyfuno’u harfer o gwmpas tegwch a rhagoriaeth a bydd y llwybr hwn yn canolbwyntio ar y sgiliau a’r galluoedd sydd eu hangen i weddnewid system.