Adnodd dysgu newydd yr Holocost i ysgolion yng Nghymru

Cerdyn adnabod Renate Collins ar ei thaith ar Kindertransport yn 1939 Llun: (c) Amy Daniel

Cerdyn adnabod Renate Collins ar ei thaith ar Kindertransport yn 1939 Llun: (c) Amy Daniel

03 Mawrth 2025

Bydd disgyblion ysgolion uwchradd yn clywed straeon goroeswyr yr Holocost a ffoaduriaid a ymgartrefodd yng Nghymru, diolch i adnodd addysgol newydd a luniwyd gan Brifysgol Aberystwyth a Chymdeithas Hanes Iddewig Cymru.

Bydd y gyfres o bodlediadau yn golygu y bydd disgyblion hŷn yn ogystal â'r cyhoedd yn gallu gwrando ar y rhai a ffodd o orthrwm y Natsïaid i adeiladu bywydau gwell iddyn nhw eu hunain a'u teuluoedd.  Gallant hefyd ddysgu sut y mae’r ffoaduriaid a ymgartrefodd yng Nghymru ar ôl yr Ail Ryfel Byd wedi cyfrannu at fywyd Cymru - yn ddiwylliannol, yn economaidd ac yn wleidyddol.

Cynhyrchwyd y podlediadau fel rhan o Adnoddau Holocost Cymru, prosiect sy'n creu adnoddau dysgu dwyieithog o ansawdd uchel i'w defnyddio mewn ysgolion yng Nghymru.  

Mae'r prosiect yn adrodd hanes yr Holocost trwy ffotograffau, hanesion llafar, fideos, a dogfennau gwreiddiol gan ddefnyddio straeon lleol am ffoaduriaid a ddaeth i Gymru a chael noddfa.

Mae Adnoddau Holocost Cymru yn brosiect cydweithredol rhwng Y Ganolfan Astudio Symudedd Pobl ym Mhrifysgol Aberystwyth a Chymdeithas Hanes Iddewig Cymru.   Mae'n cael ei ariannu gan Gymdeithas y Ffoaduriaid Iddewig.

Dywedodd yr Athro Andrea Hammel, o’r Ganolfan Astudio Symudedd Pobl ym Mhrifysgol Aberystwyth:

"Roedd yr Holocost yn un o adegau tyngedfennol yr ugeinfed ganrif a chlywyd ei effeithiau ar draws y byd - gan gynnwys yng Nghymru. 

"Drwy'r gyfres newydd hon o bedwar podlediad, bydd pawb yn gallu dysgu mwy am y profiadau a byddant yn gallu clywed lleisiau’r ffoaduriaid a geisiodd noddfa yng Nghymru ar ôl dianc rhag Sosialaeth Genedlaethol, dysgu am eu teithiau peryglus, a sut y gwnaethon nhw addasu i fywyd yng Nghymru.  Byddan nhw hefyd yn clywed straeon unigryw’r milwyr o Gymru oedd ymhlith y cyntaf i weld erchyllterau'r gwersylloedd Natsïaidd pan gawsant eu rhyddhau ar ddiwedd yr Ail Ryfel Byd.  I lawer, mae podlediadau yn dod yn fwy a mwy pwysig fel ffynhonnell gwybodaeth."

Dywedodd Klavdija Erzen, Rheolwr Prosiect Addysg Cymdeithas Hanes Iddewig Cymru:

"Mae'r podlediadau hyn yn adnodd ychwanegol i alluogi'r rhai mewn addysg uwchradd i ddysgu gan ddefnyddio adnoddau sy'n berthnasol yn lleol i Gymru ac sy'n cyd-fynd ag egwyddorion y Cwricwlwm i Gymru."

Recordiwyd y straeon a ddefnyddiwyd yn y podlediadau fel rhan o gyfweliadau hanes llafar a gofnodwyd gan Y Ganolfan Astudio Symudedd Pobl ym Mhrifysgol Aberystwyth, Cymdeithas Hanes Iddewig Cymru, a’r Amgueddfa Ryfel Ymerodrol.

Gellir dod o hyd i Adnoddau Holocost Cymru ar-lein ar wefan Casgliad y Werin Cymru ac ar yr Hwb - y llwyfan digidol ar gyfer dysgu ac addysgu yng Nghymru.  Mae'r podlediadau newydd, 20 munud o hyd, ar gael am ddim ar Spotify